Melkveebedrijven met weidegang lijken minder goed te scoren op mineralenefficiëntie. De spreiding binnen weidende bedrijven is erg groot. Hoe kan het dat het ene bedrijf wel, en het andere bedrijf niet een goede stikstof- en fosfaatbenutting kan realiseren met weidegang? Melkveehouder Kees de Jong uit Hoogblokland laat zien dat het wel kan. Met een rollend jaar gemiddelde van bijna 13.000 kg melk per koe kiest hij voor het meest hoogwaardige voer. En daar past roterend standweiden zeker bij.
Kees de Jong ontwikkelde het principe van roterend standweiden om zijn koeien de beste kwaliteit weidegras aan te kunnen bieden en om voor de koeien en voor zichzelf rust en regelmaat te creëren bij het weiden.
Roterend standweiden
Het principe van roterend standweiden is simpel. Verdeel je huiskavel in 2 of 3 blokken. Op een blok ga je weiden en de rest gebruik je om te maaien. Vervolgens verdeel je het beweidingsblok in 4 tot 7 percelen en geef je de koeien iedere dag een nieuw perceel. Bij 4 percelen lopen de koeien op dag 5 dus weer in perceel 1. Op deze manier blijf je rondjes draaien tot je naar een ander blok overstapt. De kunst is om de opname van weidegras gelijk te houden aan de bijgroei. Op deze manier blijft de grashoogte dus ongeveer gelijk. Het is dan ook niet de bedoeling om het gras tot de stoppel af te laten vreten maar tussen de 8-12 cm hoogte te houden. Bij wisselende grasgroei stuur je in de bijvoeding, groeit het gras harder dan voer je minder bij op stal en bij lagere grasgroei voer je dus meer bij. Lees hier meer over de werking van roterend standweiden.
Meer dan 1000 VEM
De hoge productie die Kees de Jong bij zijn melkvee weet te realiseren gaat niet vanzelf. Dit vraagt om een goed management en met name een goed rantsoen. De vuistregel van Kees is dat hij alleen voer aankoopt met meer dan 1000 VEM per kilogram droge stof. Zodat iedere hap ook veel energie oplevert voor de koe. Binnen deze strategie past het roterend standweiden erg goed. Doordat de koeien het gras nooit tot de stoppel af hoeven te vreten, eten ze voornamelijk de toppen uit het gras. De koeien eten dan relatief veel blad van het gras en weinig stengel. En het bladmateriaal bevat juist de meeste energie voor de koeien.
Rust, Ritme en Regelmaat
De kracht van het systeem van roterend standweiden zit hem volgens Kees in de eenvoud. Je weet van tevoren precies welke percelen je gaat maaien en welke je gaat weiden. Maar ook waar de koeien nu lopen en waar ze over 2, 3 of 4 weken moeten lopen. Dit maakt plannen eenvoudig en geeft veel rust. Ook de koeien weten dat ze elke dag naar een nieuw perceel gaan met voldoende gras. Dit zorgt voor regelmaat en een constante opname van weidegras. Daarnaast zijn de rantsoenwisselingen veel beperkter doordat de wisselingen van graskwaliteit veel minder zijn. De enige beslismomenten zijn wanneer er van blok gewisseld moet worden en de koeien naar etgroen gaan. Daarna lopen de koeien weer een maand op hetzelfde blok.
Basis voor een hoge productie
Door het constante rantsoen, hoge grasaanbod van verglijkbare kwaliteit zijn de koeien rustig en is de grasopname ook erg hoog. Dit zorgt voor tevreden koeien en succesvolle beweiding. Daarnaast zorgt dit met de juiste bijvoeding op stal en goed management voor een hoge melkproductie.
Succesvol roterend standweiden 10 tips
Tien adviezen van Kees de Jong:
- Bemest vroeg in het voorjaar zodat je bij het naar buiten gaan geen last meer hebt van de mest
- Begin zo vroeg mogelijk met weiden, bij voldoende draagkracht, een bodemtemperatuur van 9 graden en een week goed weer in vooruitzicht
- Start met (te) veel percelen, wanneer de grasgroei op gang komt kun je deze dicht zetten en mee maaien bij de 1e snede.
- In het voorjaar kun je 8 weken op een blok weiden, daarna maximaal een maand.
- Combineer percelen veraf en dichtbij, zo hoeven de koeien gemiddeld niet ver te lopen.
- Blijf in je ritme, iedere dag een nieuw perceel
- Schaar niet te kort in, een grashoogte van 10-14 cm werkt volgens Kees het beste. Dit zorgt waarschijnlijk ook voor wat extra grasgroei.
- Zorg wel voor een goed grasbestand met smakelijke grassen die goed tegen roest kunnen.
- Weid het jongvee, jong geleerd is oud gedaan!
- Zorg voor goede kwaliteit hooi zodat je dit als structuurbron kunt bijvoeren naast weidegras
Resultaten KringloopWijzer
Doordat Kees de Jong consequent binnen zijn systeem blijft en zeer bewust kiest in de voedermiddelen die hij aankoopt op zijn bedrijf, weet hij naast de hoge productie per koe ook goede resultaten te halen in de KringloopWijzer. Zo bevatte het gemiddelde rantsoen in 2016 slechts 155 gram ruw eiwit per kg droge stof en voor fosfor was dit 3,5 gram per kg droge stof. Dit heeft een hoge benutting tot gevolg wat weer leidt tot goede resultaten in de KringloopWijzer zoals ook in tabel 1 te zien is.
| Kengetal | Kees de Jong | Vergelijkingsgroep |
| Uren weidegang per koe/jaar | 1500 | 1120 |
| Grasland opbrengst (kg ds/ha) | 11.546 | 11.174 |
| Gehalte ruw eiwit rantsoen (g/kg ds) | 155 | 166 |
| BEX voordeel stikstof (%) | 15,0 | 0,7 |
| N excretie (kg per ton melk) | 14,0 | 19,4 |
| Gehalte fosfor rantsoen (g/kg ds) | 3,5 | 3,9 |
| BEX voordeel fosfaat (%) | 27,0 | -1,2 |
| Fosfaat excretie (kg per ton melk) | 4,3 | 6,7 |
