Dat er overal haast wordt gemaakt om klimaatverandering tegen te gaan zal je niet ontgaan zijn. Voor de zuivel is het inmiddels ook het speerpunt. Kan weidegang helpen de uitstoot van broeikasgassen te verlagen? Het antwoord: het verschil tussen weiden of de koeien op stal houden is niet zo groot. Maar hoe je weidt, dat maakt wel heel veel uit.
Om met het eerste te beginnen: onderzoeker Cindy Klootwijk (WUR) heeft enkele jaren de methaanuitstoot van groepen koeien gemeten. Methaan is het gas dat in de pens ontstaat en net als CO2 een zogenoemd broeikasgas is. Het ging om een vergelijking van koeien die gevoerd werden met kuilgras, met gemaaid vers gras of met gras dat de koeien zelf uit de wei ophalen. De uitstoot bleek bij kuilgras hoger dan bij vers gras en het allerlaagst bij de koeien die weiden. Waarschijnlijk hangt dat samen met het aandeel ruwe celstof en de beschikbaarheid van suikers. Gunstige resultaten dus waarmee, wat mij betreft, ook de emissiefactor van weidegras in de kringloopwijzer kan worden verlaagd.
Een nadeel van weiden is dat er in de wei urineplekken ontstaan waar lachgas uit ontstaat en dat is een ander broeikasgas. Als je er wat door de oogharen naar kijkt valt het positieve effect van lagere methaanuitstoot ongeveer weg tegen een hogere uitstoot van lachgas.
Maar… je kunt er ook door een andere bril naar kijken. De helft van de broeikasgassen die samenhangen met het produceren van melk ontstaan bij de koe zelf. De andere helft bij de productie van ruwvoer en krachtvoer. En het management van grasland en weiden is bij dat laatste natuurlijk een dominante factor. Het maakt heel veel verschil of je de koeien aan het werk zet om veel gras zelf van je huiskavel op te vreten, of dat weiden een vorm van uitloop is.
Elke kilo vers gegraasd gras zorgt voor minder methaanproductie, maar daarnaast ook voor een besparing op krachtvoer. En dat laatste vooral door de superieure voederwaarde van vers gras ten opzichte van kuilgras.
Als je duur krachtvoer vervangt door goedkoop weidegras vreten ze in totaal wel meer gras. Als je een ruwvoeroverschot hebt is dit de manier om je gras te verwaarden. Als je hierdoor extra ruwvoer moet aankopen, en je doet dat met mais, dan helpt dat ook nog om de uitstoot van broeikasgassen extra te verlagen.
Mijn conclusie: weiden is niet de sleutel om de uitstoot van broeikasgassen te verlagen. Het is wel een extra motivatie om het management van je grasland en weidegang serieus in te vullen. Zorg er dus voor dat je koeien in de wei aan het werk gaan om gras te oogsten!
We spreken elkaar,
PS: elke aan het methaanonderzoek besteedde euro is dat dubbel en dwars waard geweest. Dankzij dat onderzoek weten we nu dat de uitstoot van methaan bij weiden lager is. Het onderzoek naar lachgas emissies is ook al weer zo’n vijftien jaar geleden. Wat mij betreft gaan we ook meten wat het effect is van lagere bemestingsniveaus op emissie van lachgas in urineplekken in de wei. Wellicht is die lager omdat er in de bodem minder stikstof aanwezig is?
