“De koeien zitten geen moment zonder vers voer”

Sinds ongeveer een jaar wordt de veestapel van maatschap Van Schie-Burgmans uit Dronten gevoerd door een DeLaval Optimat Master automatisch voersysteem. Melkveehouder Maarten Burgmans is al jaren fan van automatisch voeren. “Een koe is een gewoontedier. Die wil op vaste momenten van de dag kunnen vreten. Dan is het fijn als er op dat moment vers voer beschikbaar is.”

Vertrouwd met automatisch voeren

Maarten Burgmans en zijn vrouw Corine hebben in Dronten een akkerbouw– en een melkveebedrijf. Het afgelopen jaar is er nog een derde tak bijgekomen: een kinderdagverblijf. “Wat je ook doet, je bent toch nooit klaar”, antwoord Maarten Burgmans lachend op de vraag of hij nog niet genoeg werk had.

De familie Burgmans – Van Schie bouwde vanaf 2009 de melkveetak in Dronten van de grond af aan op. Gestart werd met 180 koeien, waarbij het jongvee, behalve de kalfjes tot een maand of vier, op een andere locatie verbleef.

Meerdere keren per dag vers voer

“Bij het maken van de plannen maakten we al snel de keuze voor automatisch melken. Maar ook automatisch voeren trok ons. Meerdere keren per dag vers voer geven, minder piekmomenten in de stal, wij zagen daar de meerwaarde wel van in. Toen we aan het rekenen gingen en de kosten van een voertrein vergeleken met de investering in een voerrobot, kwamen we erachter dat het verschil niet zo groot was. Daarnaast zaten we destijds met een vol bouwblok. Dan heeft automatisch voeren ook een voordeel. Je hebt namelijk niet zo’n brede voergang nodig. En alle ruimte die je niet nodig hebt voor een voergang, is in zo’n geval extra ruimte voor de koeien.”

Geen spijt van keuze voor automatisch voeren

Burgmans en Van Schie gingen ervoor en lieten een Mullerup-voerrobot installeren, met bijbehorende voerbunkers. Een investering waar de ondernemers geen spijt van hadden. “We konden gespreid over de dag meerdere porties voeren. Zo houd je vers voer voor de koeien en dat is goed voor de opname en dus voor de diergezondheid en de productie. Het gaf ook een stuk arbeidsbesparing en flexibiliteit. Het maakt niet uit of je de bunkers ’s ochtends of ’s middags vult. Als er maar genoeg in zit”, aldus de melkveehouder.

Vervangen door nieuw systeem

Terwijl de voerrobot dagelijks vers voer voor het voerhek draaide, groeide het bedrijf van Burgmans en Van Schie geleidelijk door richting 400 melkkoeien. Daardoor begon de capaciteit van de voerrobot wat te knellen. “Uiteindelijk was de robot 18 uur per dag aan het voeren. Dat is veel. Ook de bunkers werden te klein en raakten versleten. Het was tijd om te vernieuwen”, aldus Burgmans.

In de zoektocht naar een vervangend systeem kwamen de melkveehouders uit bij DeLaval. Burgmans en Van Schie waren al bekend met het merk en met dealer Van der Sluis uit Genemuiden. De zes VMS-robots op het bedrijf komen namelijk ook van DeLaval. “Belangrijk voor ons was ook dat we weer een soortgelijk voersysteem wilden hebben. Daar was de stal al op ingericht”, aldus Burgmans. Gekozen werd voor een DeLaval Optimat Master voersysteem.

Zo werkt de Optimat Master van DeLaval

De Optimat Master bestaat uit een voerkeuken met voerbunkers en een stationaire mengkuip. Een doseerbak aan een geleiderail brengt het gemengde voer voor het voerhek. Burgmans en Van Schie maken gebruik van vijf bunkers: twee zijn er momenteel gevuld met verschillende soorten kuilgras, één met mais, één met hooi en één met voerstro. Daarnaast zijn er voorraadsilo’s met bierbostel en perspulp en twee mineralenbakken. Vanuit de silo wordt via een vijzel krachtvoer bijgemengd.

De voerbunkers hebben een bodemketting en walsen. Voor het klaarmaken van een rantsoen wordt vanuit de verschillende voerbunkers beurtelings een voercomponent op de lopende band die achter de voerbunkers langs loopt verdeeld. Vanaf deze lopende band komt het voer via een opvoerband in de mengkuip. De mengkuip staat op weegcellen. Als er genoeg van een product in de mengkuip zit, stopt de bunker met lossen. Hierbij houdt het systeem rekening met de hoeveelheid voer die nog op de lopende band en de afvoerband ligt. Tijdens het mengen worden ook de andere componenten, zoals mineralen, perspulp en bierbostel toegevoegd. Per rantsoen kan de mengtijd worden ingesteld.

Als het vooraf geprogrammeerde rantsoen klaar is, gaat de klep onderaan de mengkuip open en wordt het gemengde voer naar de doseerbak geleid. Via een bovenlopende geleiderail gaat de tweeëneenhalf kubieke meter grote doseerbak door de stal. Door markers aan de rail ‘weet’ de doseerbak waar hij is en waar hij wat moet lossen. Via de powerrail die naast de geleiderail loopt wordt de doseerbak voorzien van elektriciteit.

Vers voer mengen en voeren tegelijk

De melkveehouder is heel tevreden over de keuze voor de Optimat. “Hij past hier goed in de beschikbare ruimte, omdat we al met bunkers werkten. Doordat het mixen in de mengkuip gebeurt en het verdelen via de doseerbak, is de capaciteit een stuk hoger dan die van ons oude systeem. Daarbij waren mengkuip en verdeelkuip namelijk één. Nu gaat de doseerbak rond in de stal, terwijl in de mengkuip het volgende portie voer alweer wordt klaargemaakt. In plaats van 18 uur per dag, wordt er nu twaalf uur per dag gevoerd.”

Een ander voordeel dat de melkveehouder ondervindt van het nieuwe systeem is het betere mixwerk. “Ons oude systeem kon mengen, maar niet snijden. De Optimat kan ook snijden, waardoor je een nog homogenere voersamenstelling krijgt. Per rantsoen kun je instellen of en hoe lang je de tegenmessen erin of eruit wil hebben.”

“Een prachtige eiwitrijke kuil, jammer dat ie alweer bijna op is.”

Ook is Maarten blij weer voor bunkers te hebben gekozen. “We voeren lasagnekuilen. Als we nu een blok in de bunker zetten, wordt deze over de hele hoogte door de doseerwalsen afgefreesd, waardoor je uniform voert. We voeren nu bijvoorbeeld een kuil met onderin GPS van rogge en daarbovenop eerste en tweede snede. Een prachtige eiwitrijke kuil, jammer dat ie alweer bijna op is. Via de Optimat wordt ie keurig gelijkmatig opgevoerd.”

Zes keer per dag vers voer

Burgmans heeft het systeem zo ingesteld dat de koeien zes keer per dag vers voer krijgen. Dit zijn even grote porties, maar het is ook te regelen dat de porties in grootte verschillen. Bijvoorbeeld bij de laatste voerbeurt wat minder en de eerste voerbeurt wat meer. Of het automatisch voeren effect heeft op de diergezondheid en de productie, kan Burgmans niet zeggen.

“Vechten aan het voerhek zie je hier niet.”

“Ik weet eigenlijk niet anders”, vertelt hij. “Maar ik weet wel dat het principe goed aansluit bij wat een koe wil. Een koe is een gewoontedier. Die vindt het heerlijk om op vaste momenten op de dag te gaan vreten. Dan is het fijn als er op dat moment een vers portie ligt. Vechten aan het voerhek zie je hier niet. Er is rust in de stal. Een koe kan hier vreten wanneer ze wil. Zo houd je een gelijkmatige voeropname, wat goed is voor een constante penswerking. Voor een goede voerefficiëntie gaat het er niet alleen om wat je voert, maar ook hoe je het doet.”

Tekst: Gerben Hofman • Beeld: Marloes van ’t Klooster