Schommelde de prijs van tarwe in de eerste helft van 2020 nog rond de 20 euro, twee jaar later werd meer dan 40 euro genoteerd. De tarweprijs steeg in de loop van 2021 al naar 30 euro, de oorlog in Oekraïne zorgde voor de rest. Wat is het effect van deze prijsexplosie op de Voederwaardeprijzen? Een terugblik en analyse.
Voederwaardeprijzen
De oorlog in Oekraïne – die eind februari 2022 begon – zorgde ook op de wereldwijde grondstoffen markten voor veel onrust. De prijzen schoten omhoog, zowel van direct aan Oekraïne en Rusland gelieerde granen en oliehoudende zaden, als van grondstoffen die vanuit andere werelddelen komen.
Figuur 1 laat zien dat de prijs van tarwe en mais in enkele weken meer dan € 10,- steeg. Tarwe bereikte zelfs de grens van € 40,- per 100 kg. Gedurende de zomer bleven de prijzen van tarwe en mais nog op een hoog niveau. Pas na oktober zette de daling verder in tot vrijwel op het ‘oude’ niveau van vorig jaar februari. Bij de eiwitrijke diervoedergrondstoffen was de prijsfluctuatie eveneens grillig (Figuur 2). Opvallend is de blijvende stijging van sojaschroot, terwijl de prijs van raap- en zonnebloemzaadschroot na mei 2022 wel weer daalde.
Effect op de Voederwaardeprijzen Rundvee
Voor de berekening van de Voederwaardeprijzen worden de actuele marktprijzen van mengvoergrondstoffen gebruikt. Met een mengvoer optimalisatie programma berekenen we de meest gunstige grondstoffensamenstelling van een reeks praktijkmengvoeders met uiteenlopende DVE (Darm Verteerbaar Eiwit) gehalten. Uit deze gesimuleerde mengvoeders -voor melkvee en vleesvee- leiden we de Voederwaardeprijzen af. Voor melkvee is dat de prijs per 1000 VEM, voor vleesvee is dat de prijs per 1000 VEVI. Daarnaast wordt een extra eiwittoeslag berekend per kg DVE.
Het zal niet verbazen dat de Voederwaardeprijzen over 2022 eveneens een sterke fluctuatie lieten zien (Figuur 3). De oorlog in Oekraïne had vooral een effect op de kVEM prijs, die steeg van ca. 20 eurocent tot boven de 30 eurocent in mei 2022. De kg DVE-toeslag was begin 2022 al hoog en bleef op hetzelfde niveau tot aan mei 2022, toen een tijdelijke daling inzette. De kVEM prijs daalde ook weer in mei-juni, maar bleef daarna op een vrijwel gelijk niveau, terwijl de kg DVE-toeslag bleef stijgen. Vergelijken we deze Voederwaardeprijzen met de grondstofprijzen dan blijkt dat de kVEM prijs een goede correlatie heeft met van de prijzen van onder meer tarwe, tarwegries en palmpitschilfers. Terwijl het verloop van de kg DVE-toeslag een goed verband vertoont met de prijs van sojaschroot.
Mengvoerprijzen
De fluctuatie van de Voederwaardeprijzen werkte uiteraard door in de (berekende) mengvoerprijzen. De gemiddelde mengvoerprijs was in 2022 opgebouwd uit 70% van de kVEM prijs en voor 30% uit de kg DVE-toeslag. Deze verhouding varieerde sterk, als gevolg van de prijsfluctuaties, namelijk van 80% tot 60% voor de kVEM prijs en van 20% tot 40% voor de kg DVE-toeslag. Het grillige verloop van de prijzen van de vele grondstoffen maken het ingewikkeld om voeders op de juiste waarde te schatten. De vierwekelijkse berekening van de Voederwaardeprijzen resulteert in twee prijzen (kVEM prijs en kg DVE-toeslag) die eenvoudig als richtlijn gebruikt kunnen worden bij de waardering en de aanschaf van diervoeders.
Bron: WUR
