Agroforestry: zien we door de bomen de wei nog wel?

De koeien lopen langs en eten van een voederhaag. Het lijkt bijna een idealistisch beeld. Toch is dit niet alleen een verbinding tussen natuur en melkvee, maar biedt het ook mogelijkheden voor een melkveebedrijf. Op 12 april ging Agroforestry Netwerk Overijssel langs bij een melkveehouder in Lettele, die dit systeem toepast op zijn bedrijf. Melkveebedrijf was erbij.

Wat is agroforestry?

Agroforestry is een landbouwsysteem waarbij op één perceel veeteelt, akkerbouw, of groenteteelt wordt gecombineerd met bomen of houtige gewassen. De bomen en struiken staan hierbij in rijen of verspreid over het perceel. Je kunt daarbij kiezen uit bomen voor biomassa, fruit of noten. Deze combinatie geeft economische, ecologische en wetenschappelijke voordelen. Daarnaast halen deze bomen mineralen uit de diepere bodemlagen, die koeien kunnen eten. Dit heeft gezondheidsvoordelen als gevolg. Ook kunnen deze planten broeikasgassen zoals ammoniak en koolstofdioxide binden en weersextremen verminderen, door het wegvangen van wind of het opnemen van water in de bodem.

Kies de juiste bomen

Er zijn verschillende bomen en planten geschikt voor agroforestry. De keuze hiervan is bedrijfsspecifiek. Dit hangt allereerst af van het doel van de melkveehouder. Wil hij de beplanting inzetten als aanvullende voeding of de producten van de bomen ook op de markt brengen? Hazelnoot- en walnotenbomen bieden mogelijkheden voor menselijke consumptie. De hazelaar en haagbeuk zijn juist goede bronnen van organische gebonden mineralen voor koeien. Dit zijn mineralen van natuurlijke afkomst, die beter worden opgenomen in de darmen dan kunstmatige varianten.

In de zoektocht naar de meest geschikte boom is het ook van belang om rekening te houden met de bodemtextuur en vochthuishouding. Boomsoorten zoals de lijsterbes, haagbeuk, veldesdoorn en walnoot zijn goed bestand tegen droogte. Soorten zoals haagbeuk en de gewone esdoorn hebben moeite met groeien bij veel wind. Bomen kiest u niet voor één jaar, dus daarom is het belangrijk om een weloverwogen keuze te maken in de boomsoorten op uw bedrijf. Daarnaast vraagt de ene boom meer aandacht dan de andere boom. Hier kan een agroforestry-adviseur bij helpen.

Hoeveel extra werk geeft agroforestry?

Het plan is uitgedacht en de bomen staan. Nu is het een kwestie van de bomen laten groeien. Voldoende licht, water en voedingsstoffen in de bodem zijn van belang. Sommige bomen dienen gesnoeid te worden, andere worden bijgehouden door de koeien. Als de bomen in een voederhaag staan, dient af en toe gemaaid te worden tussen de planten. Agroforestry heeft voordelen op verschillende vlakken, van ecologie tot economie.

Als je directe omzet wilt halen uit de bomen, dien je wel een portie geduld in te zetten. De meeste bomen geven namelijk pas vruchten na enkele jaren. Wel gaat een positieve bijdrage voor de bodem direct de grond in tijdens het aanplanten van de bomen. Dus wie interesse heeft in een andere tak op zijn bedrijf, kan zijn schop pakken en opzoek geschikte beplanting.

Tekst: Kim Sjoers en Gerben Hofman • Beeld: Kim Sjoers

---