Het vertrouwen van melkveehouders heeft zich in het vierde kwartaal van 2024 verder hersteld van het zeer lage niveau van het eerste kwartaal en bedraagt ruim 11 punten. Het is voor het derde kwartaal op rij dat deze is gestegen. De index ligt hiermee op het langjarig gemiddelde (11 punten).
De stemmingsindex, die in het derde kwartaal iets afnam tot 16 punten, is in het vierde kwartaal met een niveau van ruim 30 punten door de grens van het langjarig gemiddelde van 21,5 punten geschoten. De indicator over de verwachting voor de middellange termijn die zich herstelde in het tweede en derde kwartaal is in het vierde kwartaal iets verslechterd en komt uit op -5 punten. De ontwikkeling van beide indexen, die samen de Agro Vertrouwensindex vormen, zorgt ervoor dat ze gecombineerd bijdragen aan een herstel van ruim 5 punten.
Door het herstel in vertrouwen van de melkveehouders is de index boven het landelijk gemiddelde uitgekomen, dat in het vierde kwartaal ook toenam. De meeste bedrijfstypen scoren hoger, met uitzondering van de akkerbouw en de varkenshouderij. Bij de onderliggende stemmingsindex hebben de akkerbouw, biologische sector en de varkenshouderij een lagere score dan die voor de melkvee. Bij de verwachte situatie scoren de akkerbouw en de varkenshouderij lager.
Stemmingsindex
De stemmingsindex was in 2024 aan schommeling onderhevig. In het vierde kwartaal steeg deze fors en komt hiermee met ruim 30 punten boven het niveau uit van het eerste kwartaal van 2023. Hij is hiermee vergelijkbaar met de meeste andere sectoren, behalve de akkerbouw en de biologische bedrijven die een stuk lagere scores behaalden. Gemiddeld over de periode 2013-2024 ligt deze index op bijna 22 punten. Hoewel dit niet is gevraagd aan de respondenten in deze enquête, zijn volgens sectordeskundige Jakob Jager de gestaag toenemende en relatief hoge melkprijs (die vooral in het laatste kwartaal aantrok) de belangrijkste reden voor deze meer optimistische stemming, ondanks de toenemende kosten van onder andere rente, gebouwen, machines en onderhoud, mestafzet en een breed scala aan algemene kosten en, niet te vergeten, die van blauwtong. De kostprijs van gangbare melk stijgt dan ook flink door en bedroeg in 2023 al ruim 51,25 euro terwijl een melkprijs wordt geraamd van rond de 51,5 euro per 100 kg melk in 2024. Over de laatste 10 jaren ligt de kostprijs ruim 10% boven de melkprijs terwijl deze in het eerste decennium van deze eeuw gemiddeld 20% daarboven lag. Vaak worden niet alle ingerekende kosten voor arbeid en kapitaal volledig vergoed.
De afbouw van de derogatie deed in 2023 zijn intrede waardoor de melkveehouders die hiervoor opteerden, geconfronteerd werden met hogere mestafzetkosten als ze hun dierlijke mest niet meer op hun eigen land konden afzetten. Een andere kostenverhogende ontwikkeling is de betaalde rente. Lag het gemiddelde betaalde rentepercentage tot aan 2023 rond de 2%, in 2023 liep deze op de melkveebedrijven op tot 2,8%, wat een stijging is van ruim 40%. Voor 2024 wordt een iets minder grote stijging verwacht, maar die is met circa 15% niet gering.
Toekomstverwachting
Melkveehouders hebben een iets negatievere kijk op de verwachte economische bedrijfssituatie over 2 à 3 jaar (-5 punten). Hiermee ligt deze onder het langjarig gemiddelde van 2,2 punten. Volgens de genoemde sectordeskundige vindt dit zijn oorsprong in de onzekerheid die er is rondom de vermindering van de stikstofuitstoot door de agrarische sector, het (Europese) natuurbeleid, de afbouw van derogatie en de toenemende kosten zoals hierboven al is geschetst.
Conjunctuurindex (laatste 12 maanden)
Mede door de hoge melkprijs, kijken de ondernemers in het vierde kwartaal van 2024 positief terug op de laatste 12 maanden. De (stijgende) kosten worden als negatief beoordeeld maar men is positief over de melkprijs, omzet en winst: deze scoren alle ruim boven het gemiddelde. De totale index is met 10 punten positief en voor het eerst sinds begin 2023 komt deze boven de nullijn uit en ruim boven het gemiddelde over de periode 2013-2024 (-9 punten).
Conjunctuurindex (komende 12 maanden)
De melkveehouders zijn in het vierde kwartaal een stuk negatiever geworden in hun verwachtingen voor de komende 12 maanden. De index nam bijna 11 punten af ten opzichte van het derde kwartaal van 2024. De ondernemers zijn met name negatiever over opbrengstprijs. Per saldo is de index met -11 punten negatiever dan gemiddeld over de periode 2013-2024 (-6).
Voor actuele ontwikkelingen in de melkveehouderij kunt u ook de barometer agrarische sectoren raadplegen.
Bron: Agrimatie
