Afgelopen half jaar is de Nederlandse Melkveehouders Vakbond (NMV) betrokken bij de ontwikkeling van een biodiversiteitsmonitor. Hiermee worden kritieke prestatie-indicatoren (KPI’s) oftewel prestaties van melkveehouders op gebied van biodiversiteitsversterking gemeten en berekend. Dit brengt voor melkveehouders extra kosten en inspanningen met zich mee. ‘Dat moet gecompenseerd én gewaardeerd worden’, stelde NMV direct als voorwaarde. Helaas is daar tot op heden nog geen enkele garantie voor gegeven.
Daarom ondertekent NMV deze overeenkomst niet voordat dit opgenomen wordt in het besluit. Biodiversiteitsversterking kan een verdienmodel worden voor de melkveehouders die dat willen en kunnen. ‘Als belangenbehartiger voor melkveehouders zullen we hier proactief aan meewerken. Maar we verkopen de huid niet voordat de beer geschoten is’, aldus NMV.
Duurzaamheidsroute
Verduurzaming kost melkveehouders tijd en geld en moet dus financieel gewaardeerd worden. Dit stelde NMV expliciet als voorwaarde bij instemming met de duurzaamheidsroute van de Duurzame Zuivelketen naar 2030. Zolang daar geen zicht op is, is er op de melkveebedrijven geen plaats voor extra kosten en controles.
BoerenNatuur
De vraag naar een biodiversiteitsmonitor komt onder andere voort uit de PlanetProof melkstroom van FrieslandCampina (RFC). Maar daar ontbreekt een goede registratie en borging van de laatste KPI’s. Mede om die reden is er een pilot gestart met BoerenNatuur. De uitkomsten van die pilot laten duidelijk zien dat het registreren en monitoren een kostbare en omvangrijke opgave is.
Daar komt nog bij dat BoerenNatuur verplicht advies wil toevoegen ter versterking van de biodiversiteit. Maar ook zuivelondernemingen zullen extra eisen gaan stellen. Vrijwel alle kosten voor adviezen, de monitor en maatlat komen op het bordje van de melkveehouder. Onacceptabel voor NMV, ‘mede omdat we geen enkele inspraak hebben omtrent de ambities en hoogte van de maatlat en al helemaal niet in de kostensamenstelling en nacalculatie’.
BoerenNatuur deed de productontwikkeling van de biodiversiteitsmonitor via pilots met Duurzame Zuivelketen en ZuivelNL. Zij kregen alle kosten vergoed door ZuivelNL, maar willen daarnaast ook nog eens de economische vruchten gaan plukken. Voor NMV is dit ontoelaatbaar. Daarom kan NMV op dit moment niet anders dan dwars voor deze ontwikkelingen gaan liggen. ‘Wij hebben nog veel vragen en willen meer garanties. Ook vragen we ons serieus af of BoerenNatuur wel de juiste partij is voor deze samenwerking. Want de nauwe banden van BoerenNatuur-bestuursleden met onder andere Natuurmonumenten kan een geslaagde en breed gedragen monitor in de weg staan. Boerendata mag niet zomaar worden verkocht of gratis weggegeven. Zeker niet als de boer het werk moet uitvoeren en met lege handen achter gelaten wordt’, aldus NMV.
Niet alleen de melkveehouderij is verantwoordelijk
De melkveehouderij is niet als enige sector verantwoordelijk voor het versterken van biodiversiteit. De achteruitgang van biodiversiteit is mede het gevolg van alle economische activiteiten van de Nederlandse samenleving. Herstel en uitbreiding is dan ook een gezamenlijke opgave. Helaas is daar nog weinig van zichtbaar.
Versterking van de biodiversiteit zal de komende jaren ongetwijfeld om een flinke opschaling vragen en mogelijk tot een kostenexplosie leiden. ‘We moeten dan ook grip houden op de kosten en ambities van andere wensdenkers’, vervolgt NMV.
Zijn er alternatieven om de prestaties te registreren en te borgen?
‘Dit is een complexe vraag. Hiervoor zouden we de KPI’s moeten herformuleren en zo eenvoudiger en robuuster moeten maken. Controles worden dan ook minder complex en kunnen we uitbesteden aan andere controle-instanties of dit zelfs via openbare aanbesteding doen. Hiermee hou je in ieder geval de kosten beperkt. We gaan hier binnen onze organisatie mee aan de slag’, geeft NMV aan.
‘Wij realiseren ons dat biodiversiteitsversterking een verdienmodel kan worden voor melkveehouders die dat willen en kunnen. Als daar zicht op is voor de langere termijn, gaan wij hier proactief aan meewerken. Maar we verkopen de huid niet voordat de beer geschoten is. Ook hier geldt, wie rood staat, kan niet groen doen. De tijd van weggeven is geweest.’
