De liquiditeit van melkveebedrijven heeft zich in het derde kwartaal van 2020 enigszins hersteld van de daling in het tweede kwartaal. De stand van de rekening-courant verbeterde gemiddeld met 2.600 euro, zo’n 25 euro per melkkoe.
De stand aan einde van het derde kwartaal bereikt daarmee de nullijn (700 euro negatief). Deze verbetering is mede te danken aan de coronamaatregelen om ondernemers tegemoet te komen. Allereerst was er de vervroegde uitbetaling van betalingsrechten door RVO. Melkveehouders ontvingen in juli een voorschot van gemiddeld 9.000 euro; normaal vindt deze betaling pas in december plaats en was van liquiditeitsverbetering geen sprake geweest. Daarnaast is er minder belasting betaald door gebruik te maken van het bijzonder uitstel van betaling.
Melkinkomsten gedaald
Ook hebben bedrijven gebruik gemaakt van de opschortingsmogelijkheid die banken boden. De melkinkomsten namen in het derde kwartaal echter met 4.300 euro af in vergelijking met een jaar eerder. Dat kwam vooral doordat de melkprijs 3,5% lager lag ten opzichte van een jaar eerder. Daarmee was de melkprijs vergelijkbaar met het tweede kwartaal van dit jaar en 7% lager dan het eerste kwartaal. In vergelijking met een jaar eerder werd er dit kwartaal ook minder geïnvesteerd en namen de overige uitgaven af. De huidige positie is vergelijkbaar met die van een jaar geleden. De liquiditeitsverbetering verbloemt dat de kasstroom te lijden heeft van de lage prijzen voor melk, nuka’s en slachtvee.
Corona
De prijzen van zuivel zijn na half maart onder invloed van de coronamaatregelen gedaald. De Europese Commissie stelde een opslagregeling voor zuivelproducten open. De omvang alsmede het gebruik daarvan was echter beperkt en de invloed op de melkprijs daardoor gering.
Zuivelnoteringen
De prijzen van boter- en volle melkpoeder liggen respectievelijk 15% en 6% lager dan het gemiddelde van 2019. De notering van magere melkpoeder is 7% hoger maar dit komt grotendeels door de hogere prijs aan het begin van het jaar. Vanaf begin juli zijn de boter- en magere melkpoederprijs flink hersteld. De boternotering ligt nog maar 3% onder het niveau van begin maart. De helft van de Nederlandse melk wordt echter verwerkt tot kaas. De EU-kaasprijs daalde de eerste maanden in 2020 maar is sinds mei niet verder gedaald en is sindsdien vrij stabiel. De noteringen voor diverse kazen liggen dan ook enkele procenten hoger dan in 2019.
Ondanks de daling van de melkaanvoer in de warme augustusmaand lag de Nederlandse aanvoer tot en met augustus 1,8% hoger dan vorig jaar. De melkproductie in geheel Europa nam tot en met juli dit jaar met 2% toe. De ontwikkeling in Nederland wijkt hier dus niet van af.
De ontwikkeling van de stand op de lopende rekening is een resultante van de bij- en afschrijvingen. Neveninkomsten en privé-uitgaven zijn wel in het saldo verwerkt.
Vooruitzichten: aanscherping coronamaatregelen versterken onzekerheid
De stemming op de wereldzuivelmarkt wordt onder andere weerspiegeld in de Global Dairy Trade prijsindex. De index daalde dit jaar sterk maar vertoont sinds half september weer een stijgende lijn. Toch ligt de index nog 7% onder het niveau van begin 2020. De Nederlandse spotprijzen zijn sinds juni stabiel maar liggen wel 5 tot 10 euro onder het niveau van 2019.
Horeca en foodservice
In heel Europa zijn de maatregelen tegen verspreiding van corona weer aangescherpt. Dit leidt tot minder afzet in horeca en foodservice van zuivelproducten met veelal een hoge toegevoegde waarde Dat maakt de verwachtingen voor de nabije toekomst erg onzeker. Daarnaast lijken er in sommige regio’s, waaronder de VS, voorraden te zijn aangelegd die een prijs drukkend effect hebben. Ten slotte staat wereldwijd de economie en de prijs van olie onder druk. Dit betekent dat er in zuivel importerende regio’s minder geld beschikbaar is.
Betalingsregelingen
Om ondernemers tegemoet te komen hebben de meeste banken aan het begin van de coronacrisis direct maatregelen genomen. Veel ondernemers hoefden voor een periode van 6 maanden (2e en 3e kwartaal) geen aflossingen en soms ook geen rente te betalen. Dat scheelde een gemiddeld melkveebedrijf zo’n 4 á 5 duizend euro per maand aan aflossingen. Aan deze maatregelen is echter een einde gekomen. Er komt geen nieuwe collectieve regeling voor uitstel, wel kan maatwerk worden geboden.
De uitkering van betalingsrechten zorg in december normaal gesproken voor een toename van de liquiditeit. RVO keerde echter als voorschot gemiddeld zo’n 9.000 euro van de totaal 21.000 euro uit in het afgelopen kwartaal. Daardoor zullen de betalingen in december veel lager uitvallen dan vorig jaar.
Kalfsvlees
Omdat een groot deel van het relatief luxe kalfsvlees niet kan worden afgezet in de horeca zijn de prijzen voor nuchtere kalveren flink gedaald. In juni zijn de prijzen weer iets gestegen maar liggen op jaarbasis circa 20% onder het niveau van het langjarig gemiddelde. De grondstofprijzen voor de mengvoeders vertoonden aan het begin van de coronacrisis een lichte stijging maar zijn vanaf mei licht gaan dalen. Dit doet zich ook voor bij de meeste mengvoeders. De ruwvoerpositie van bedrijven wisselt. Niet alle bedrijven hebben hun voorraad op peil kunnen brengen, vooral in Zuidoost Nederland waar de droogte de meeste impact had. Wel is de kwaliteit van het ruwvoer over het algemeen goed te noemen.
Bron: ABN AMRO
