Dat is eigenlijk een goede vraag: wat is er nou eigenlijk aan de hand in de zuivelsector? Realistische kostenstudies illustreren de ware situatie op de zuivelmarkt in de afgelopen 5 jaar. Leest u maar mee.
Laten we beginnen met enkele cijfers: 32,58 en 34,68 cent / kg. Dit waren de gemiddelde melkprijzen in België en Duitsland in de afgelopen vijf jaar. Is het mogelijk om uit deze cijfers genoeg informatie te verzamelen over de toestand van de zuivelsector? Niet echt. Als we echter rekening zouden houden met de productiekosten in deze vijf jaar, wordt het zeker duidelijker. De gemiddelde productiekosten per kilo melk bedroegen 44,58 cent in België en 43,15 cent in Duitsland.
Conclusie: met een gemiddeld tekort van 12 cent in België en 8,50 cent per kilo melk in Duitsland, is het geen verrassing dat degenen die in de zuivelsector werken, veel minder verdienen dan de gemiddelde bevolking.
Dit heldere inzicht is mogelijk dankzij een reeks onderzoeken die het Bureau voor Landelijke Sociologie en Landbouw (BAL) de afgelopen vijf jaar heeft uitgevoerd. Beginnend met realistische berekeningen voor Duitsland in 2013, was eindelijk een duidelijk beeld van de huidige situatie op Duitse melkveebedrijven beschikbaar. Frankrijk en Nederland deden mee aan het onderzoek in hetzelfde jaar en met de toevoeging van België, Luxemburg en Denemarken is het onderzoek nu beschikbaar voor zes melkproducerende landen.
Hoe verschillen deze studies?
De verschillen tussen deze studies zijn als volgt:
- Regelmatig en up-to-date: de cijfers worden jaarlijks en in sommige gevallen zelfs driemaandelijks bijgewerkt.
- Alomvattend: werktijden geïnvesteerd in melkproductie worden ook meegenomen bij het berekenen van de kosten, en ook dat houdt rekening met de rol en kwalificaties van de werknemer. Dit lijkt voor de hand te liggen, maar je zou verbaasd zijn hoe vaak dit in andere onderzoeken wordt weggelaten.
- Vertegenwoordiger: zij gebruiken verifieerbare EU-gegevens van het Farm Accountancy Data Network (FADN), een zeer brede Europese gegevensverzameling.
- Vergelijkbaar: omdat het gebaseerd is op geharmoniseerde EU-gegevens, kunnen de berekeningen voor afzonderlijke landen met elkaar worden vergeleken.
Wat is de betekenis van deze studies voor Europese melkveehouders?
Deze onderzoeken bieden grote toegevoegde waarde voor melkveehouders in de deelnemende landen. Ze maken het voor hen mogelijk om een ??glashelder beeld te schetsen van de huidige situatie voor beleidsmakers en om aan te tonen dat de huidige randvoorwaarden voor de zuivelsector ontbreken. Vertegenwoordigers van de Fair Milk-merken verwijzen naar deze cijfers in hun onderhandelingen met supermarkten om te illustreren wat de eerlijke prijs voor een liter melk zou moeten zijn.
"Deze onderzoeken hebben ook de melkveehouders wakker geschud"
Sieta van Keimpema, vice-president van de European Milk Board (EMB), beschouwt deze berekeningen ook als een belangrijke drijvende kracht: "Ze leiden tot een openbaar debat – eindelijk. Maar ook deze onderzoeken hebben de melkveehouders wakker geschud. Ze hebben de echte waarde van ons werk en onze dieren getoond en laten we eerlijk zijn, het wordt ook pijnlijk duidelijk dat ons werk schromelijk ondergewaardeerd wordt, wat gevolgen heeft voor de toekomst van de landbouw. Slechts 6% van de agrariërs in de EU en 1,68% in Nederland zijn jonger dan 35. Slechts 15% valt binnen de categorie van 35-44 jaar."
Volgens de BAL-wetenschapper Dr. Karin Jürgens toont het saldo van de melkproductiekosten en de melkprijzen in alle onderzochte landen ook het dilemma. "Melkveehouders hebben jarenlang moeten leven met melkprijzen die niet voldoen aan de ontwikkelingsvereisten van vandaag de dag en hun professionele kwalificaties."
Dit moet veranderen. Een instrument om de zuivelsector te beschermen tegen crises zou tot op zekere hoogte inspelen op deze minder ideale situatie. In dit opzicht pleiten de melkveehouders van de EMB voor de implementatie van het marktverantwoordelijkheidsprogramma (MRP).
Sieta van Keimpema over dit punt: "We willen constructief bijdragen aan het verbeteren van de situatie op de zuivelmarkt, de kostenstudies zijn op tafel om een ??duidelijk beeld van de sector te geven. We presenteren de MRP er naast om te laten zien wat er kan worden gedaan om crises oplossen."
Programma voor marktverantwoordelijkheid – MRP
De MRP is een programma voor de EU-zuivelsector dat moet worden gebruikt wanneer er een risico bestaat dat de melkmarkt uit balans raakt. Een combinatie van monitoring en reactie op de markt maakt het mogelijk dreigende crises te herkennen en erop te reageren in een driefasig programma.
Crises herkennen – marktindex
- Een marktindex die de trend in productnoteringen, melkprijzen en productiekosten (marge) bevat, maakt het mogelijk om crises te voorzien.
- Als de index boven de 100 ligt, dekken de prijzen de productiekosten – de markt is stabiel, er moet geen actie worden ondernomen. Als de index onder de drempel van 100 komt, worden de kosten niet gedekt. Als het tekort te groot is, wordt het programma Marktverantwoordelijkheid gestart.
Reageren op crises – toepassen van de MRP
De implementatie van de MRP zal plaatsvinden in drie fasen.
1. Vroegtijdige waarschuwing (marktindex daalt met 7,5%)
- Monitoringbureau kondigt vroege waarschuwing aan
- Privé-opslag is geopend
- Stimuleringsprogramma's voor extra consumptie
- De fase wordt gehandhaafd totdat de index terugkeert naar 100
2. Crisis (marktindex daalt met 15%)
- De crisis is officieel vastgesteld en aangekondigd door het Monitoring Agency
- Kernelementen van het programma Market Responsibility worden gestart
- Er is een referentieperiode gedefinieerd
- Aanbesteding met betrekking tot vrijwillige productieverminderingen (minstens 5%), bonus voor het verminderen van de productie
- Marktverantwoordelijkheidsheffing vanaf de eerste kilo voor bedrijven die de productie verhogen
- Universeel toepasbare vermindering van de melktoevoer met 2-3% voor een gedefinieerde
3. Verplichte bezuinigingsfase (marktindex daalt met 25%)
- Universeel toepasbare vermindering van de toevoer van melk met 2-3% gedurende een bepaalde periode, b.v. 6 maanden
Einde van de crisis – Crisismaatregelen opgeheven
Als de indextrend zich voortzet tot 100 punten en de prognoses van het monitoringagentschap voor de verdere marktontwikkeling positief zijn, kan de crisis worden verklaard. Op deze datum eindigen alle maatregelen die de productie beperken. Verbintenissen aangegaan op vrijwillige, contractuele basis eindigen zoals overeengekomen.
Bron: European Milk Board
