Van onze partner Lely

“We melken nu met minder koeien meer liters”

In het Groningse Saaxumhuizen volgen de koeien van de familie Dotinga hun eigen ritme. Ze liggen lekker te relaxen in hun diepstrooisel boxen, genieten van een smakelijk rantsoen of laten zich melken. Dit allemaal op hun eigen tijd. Ze worden namelijk sinds twee jaar gemolken door twee melkrobots.

Ruim 25 jaar geleden verhuisde Alle Dotinga en zijn vrouw Ida samen met zijn ouders vanuit Friesland naar een voormalig akkerbouwbedrijf in het Groningse Saaxumhuizen. Hier bouwden ze een ligboxenstal en een jongveestal. De karakteristieke schuren van oudsher staan er nog en dienen als afkalfstal, kalverhuisvesting en opslag. Voorheen was dit ook de plek waar de koeien twee keer per dag door de melkstal gingen. Tot twee jaar terug, toen besloot Alle de stap te maken naar automatisch melken. De 25 jaar oude melkstal werd ingeruild voor twee melkrobots. De reden? “Met minder arbeid, meer melken”, noemt hij als belangrijkste doel. Alle runt het bedrijf alleen en wordt in het weekend regelmatig geholpen door zijn zoons Jelwin en Jildert. Jelwin (19) woont en studeert doordeweeks in Dronten en is in het weekend vaak tussen de koeien te vinden. Twee dagen in de week heeft Alle hulp van medewerkster Lianne. “Zij is twee middagen in de week op het bedrijf aanwezig om te helpen met de vaste werkzaamheden. Ook Ate, een gepensioneerde veehouder uit de buurt, is regelmatig op het bedrijf te vinden als ‘vliegende keep’. We zijn erg blij met hun hulp”, vertelt Alle enthousiast.

Hoge arbeidskosten

Voorheen was er doordeweeks twee keer per dag een medewerker aanwezig om te melken. “Ruim 120 koeien melken is een hele klus alleen”, vertelt de veehouder uit ervaring. “Samen met een arbeidskracht konden we de taken goed verdelen. De ene melkt en de ander regelt de werkzaamheden eromheen: boxen schoonmaken, koeien ophalen en de kalveren”, geeft Alle aan. In het weekend had hij vaak hulp van de kinderen en wanneer nodig losse arbeidskrachten. Maar de veehouder liep tegen de arbeidskosten aan. Met het doel personeelskosten besparen en het bedrijf alleen kunnen managen heeft Dotinga gekozen om te automatiseren. “Dit is goed gelukt”, stelt Alle enthousiast. “Het is mooi dat er automatisering bestaat, het biedt de mogelijkheid om het bedrijf alleen draaiende te houden. Bovendien wordt het bedrijf interessanter voor een eventuele opvolger”, voegt hij toe.

Het idee om te automatiseren was er al langer bij Alle, die in 2014 een oriëntatie cursus robotmelken deed. “De investering was op dat moment te groot”, vertelt hij over die tijd. De jaren daarna zag hij de arbeidskosten stijgen en de interesse voor automatisering bleef groeien. In 2019 werd de keuze heroverwogen en de knoop doorgehakt. “We hebben de tijd genomen om ons goed te oriënteren. Het is de belangrijkste machine op je bedrijf, dit moet wel goed zijn”, stelt hij. “We hebben veel collega veehouders bezocht en goed geluisterd naar hun ervaringen. Op basis daarvan is onze keuze op Lely gevallen, die inmiddels de A5 had geïntroduceerd. We zagen dat deze robot een hoge bezetting makkelijker aankon. Een belangrijk focuspunt voor de veehouders die op dat moment een redelijke bezetting hadden. “Dat de robot gebaseerd is op het principe van vrij koeverkeer sprak ons erg aan, een beter systeem is er niet”, stelt Alle. Zijn zoon Jelwin voegt toe: “De robotarm is stabiel en sluit vlot aan, bovendien kunnen de bekers niet op de grond vallen”, noemt hij als voordeel. “Het is alles bij elkaar, ook het netwerk van monteurs speelde een belangrijke rol in onze keuze.”

Meer melk en een nieuwe melktank

De verwachting die Alle destijds had van het robotmelken? “Als ik een uur later kan beginnen een uur eerder stoppen met dezelfde productie, dan ben ik al heel tevreden. Dit is wel overtroffen”, vertelt de veehouder die de melkproductie na opstart zag stijgen. “In de eerste vijf maanden ging de gemiddelde dagproductie per koe iedere maand met één kg omhoog. We zijn gestegen van 29 naar 34 kg per koe per dag”, vertelt hij tevreden. “Dit ging heel geleidelijk”, geeft Jelwin aan. “Je kan wel stellen dat dit puur door de robots komt want we zijn niet anders gaan voeren.” De arbeidskosten waren voor de veehouders een belangrijke factor om het melken te automatiseren. “Het is geen luxe investering”, stelt Alle. “We moesten het wel rendabel maken door het wegvallen van de arbeidskosten en dit hebben we weten te realiseren”, vertellen vader en zoon tevreden.

Met twee melkrobots leveren ze nu 1,5 miljoen liter op jaarbasis ten op zichtte van 1,3 – 1,4 miljoen per jaar in de melkput. “We melken nu met minder koeien meer melk”, vertelt Jelwin. “Dat is ook wel bijzonder. We molken eerder 140 koeien met een kleinere melktank. Nu melken we 120 en hebben we in het eerste jaar een nieuwe tank aangeschaft want de vorige stroomde echt over.” Voor de veehouders is de productiestijging een bevestiging van een goede keuze. “Je weet niet eerder hoe het gaat lopen, totdat je ermee werkt. Ieder bedrijf is weer anders”, zegt Alle. “Achteraf hadden we de keuze voor de automatisering eerder gemaakt.”  

Koeien zijn de baas in de stal dankzij melkrobots

De koeien van de familie Dotinga worden gemiddeld 2,8 keer per dag gemolken. “Dit kunnen ze goed aan”, aldus Alle. “Hoogproductieve koeien kunnen zich nu ook vier keer per dag laten melken, waardoor ze minder druk op het uier hebben.” Een groot voordeel van automatisch melken noemt Jelwin het melken per kwartier. “De bekers worden per kwartier afgenomen wat blindmelken voorkomt, dit scheelt wel een liter”, ziet hij. “De koeien zijn nu ook veel rustiger. Zij zijn de baas in de stal. Je kunt door de stal lopen en ze worden er niet anders van.”

Om een zo praktisch mogelijke indeling te creëren lagen er in de aanloopfase verschillende stalontwerpen op tafel. “Omdat je alleen bent wil je zo efficiënt mogelijk kunnen werken”, stelt Alle. De melkrobots zijn voorin de stal geplaatst, één bij de oudere koeien en één bij de jonge koeien. Om plaats te maken voor de selectieruimte en het plein voor de robots is de voergang onderbroken, vanuit hier kunnen de koeien makkelijk verplaatst worden naar het strohok. “Het is een compact en efficiënt ‘hoekje’ geworden met de melkrobots, tanklokaal, kalveriglo’s en strohok bij elkaar”, laat hij zien.

Melkrobots zorgen voor plezier in het werk

Ook sociaal gezien is het een goede stap geweest ziet Alle. “In de ochtend kan ik later beginnen en je bent flexibeler. Bovendien zorgt het voor een stuk arbeidsverlichting. Als je niet meer hoeft te melken, dan weet je pas wat voor lichamelijke inspanning het is”, concludeert de veehouder. “Eerder moest je er altijd staan om 05.00 en 16.00 uur, dat je die tijdsdruk van het melken niet meer hebt dat is heel fijn.”

“Alles bij elkaar zijn we heel tevreden. Het geheel met de melkrobots, goede grond, samenwerking met de buren en de stallen die mooi vol zitten. Zolang we zo kunnen blijven melken en ons inkomen kunnen verdienen gaan wij zo door”, stelt Alle die nog altijd veel plezier aan zijn werk beleeft. Of Jelwin het bedrijf gaat overnemen? De interesse is er, maar de tijd zal het leren. “Eerst maar eens kijken wat er verder allemaal is”, vertelt de jonge boerenzoon die logischerwijs eerst nog geniet van zijn studententijd in Dronten.

Bedrijfsgegevens
In het Groningse Saaxumhuizen melkt de familie Dotinga 135 koeien en houden 84 stuks jongvee op 64 hectare grond. Het rollend jaargemiddelde ligt rond de 11.000 kg melk per koe per jaar met 4,35% vet en 3,45% eiwit.