De Dutch Dairymen Board stelde onlangs haar leden op de hoogte van de melkveehouders acties in een aantal EU-landen en de ontwikkelingen op de internationale zuivelmarkt via onderstaand bericht:
In veel EU-landen voeren de melkveehouders acties. Onder andere met het blokkeren van snelwegen, grenzen, melkfabrieken en supermarkten. In Nederland hebben we nog geen acties op stapel gezet. Dit neemt niet weg dat we continue in overleg zijn met onze collega’s en collega-organisaties binnen de EMB en binnen Nederland. In hoeverre er draagvlak is onder de Nederlandse melkveehouders om ook actie te voeren, is onduidelijk. Binnenkort gaan we u daarover peilen. Echter, met een politiek reces in de maand augustus, lijkt het ons strategisch beter om ons kruit nog even droog te houden.
Voor de EMB was ik op 28 juli jl. aanwezig tijdens de vergadering van het Melk Markt Observatorium (MMO) van de Europese Commissie van Landbouw. De gehele zuivelsector stelde vast dat de marktvooruitzichten voor de rest van 2015 rondweg slecht te noemen zijn. Ook erkende een meerderheid van de vergadering het feit dat de huidige problematiek van de melkmarkt zijn oorzaak vind in een overschot aan melk. De vraag bleek niet werkelijk gedaald. Daarnaast zorgen een aantal factoren er voor dat er op korte termijn geen verbetering in de vraag is te verwachten: landen in Noord Afrika en het Midden Oosten ondervinden nadeel van de lage olieprijs die de mogelijkheid om meer te investeren in zuivelproducten onmogelijk maakt, bovendien hebben de terroristische aanslagen en dreigingen in een aantal van deze gebieden er voor gezorgd dat de Europese zuivelsector zich heeft teruggetrokken.
Hoewel China vaak als oorzaak van de slechte melkprijs wordt genoemd, is dit niet aantoonbaar. China heeft slechts één jaar veel meer Europese zuivel geïmporteerd dan vorig jaar en dit jaar. Het importpeil van China ligt weer op het gebruikelijke niveau. Tevens heeft de Chinese overheid zich voorgenomen de eigen zuivelsector fors uit te breiden, hetgeen hen lukt: in 2014 steeg de melkproductie met 4% en stijgt inmiddels flink door. Europese zuivelbedrijven investeren flink in de groei van de Chinese zuivelsector en verlagen daarmee de export naar deze regio voor de Europese melkveehouders.
Dat de zuivelindustrie door de eenzijdige focus op export buiten de EU – waar fragiele en onveilige markten de afzet zeer onberekenbaar maken – forse steken binnen de EU laat vallen, bewijst de daling van de consumptie binnen de EU met 2% in 2014. In Nederland zelfs 3%. De EU markt is een zeer lucratieve markt waar grote aantallen koopkrachtige consumenten wonen in een relatief klein maar zeer goed ontsloten gebied. Het zou verstandig zijn als de Europese zuivelindustrie zich tot het uiterste in zou spannen om binnen de EU de dalende zuivelconsumptie-trend weer om te zetten in een stijgende lijn!
Tevens zou de Europese zuivelindustrie er goed aan doen zich aan te sluiten bij o.a. de EMB om het melkaanbod weer aan te laten sluiten bij de koopkrachtige vraag. Het Markt Verantwoordelijkheid Programma van de EMB wordt door steeds meer partijen in de zuivelsector geadviseerd om de crisis op de zuivelmarkt een halt toe te roepen. Opnieuw hebben we aangegeven in de MMO dat het gereguleerd verlagen van het melkvolume in crisisperioden, de melkveehouderij in staat stelt om het aanbod te reguleren zonder dat dit ten koste gaat van talloze boerenbedrijven. De simplistische opmerking dat “de markt het moet regelen” betekent niets anders dan dat eerst duizenden melkveebedrijven failliet moeten gaan, voor het melkvolume gaat dalen. De melkveebedrijven die de crisis overleven zullen volstrekt financieel zijn uitgehold en niet in staat zijn om in de toekomst te investeren in de sector of de zuivelindustrie.
De aanname dat melkveebedrijven gemiddeld over heel Europa zullen verdwijnen waarna “de sterkste over zullen blijven” is nog zo’n economisch gezien volstrekt onverantwoorde aanname: in een aantal Europese regio’s wordt men eerder en harder getroffen dan in andere. Deze regio’s verliezen niet alleen hun melkveebedrijven maar ook hun zuivelindustrie en de aanverwante werkgelegenheid. Met sociale onrust en armoede ten gevolg. Deze afbraakpolitiek moet gestopt worden want het levert niets op.
Tijdens de MMO en in een persbericht werden door de vertegenwoordigers van Copa Cogeca, de gebruikelijke eisen op tafel gelegd: het verhogen van de interventieprijs, superheffinggeld naar de zuivelindustrie en het eerder uitbetalen van de toeslagrechten. De interventie of hogere interventieprijzen zullen geen oplossing bieden op de huidige markt: nu Nieuw Zeeland de melkpoeder zelfs beneden de 15 euro per 100 kilo aanbiedt, zal opslag in interventie slechts zorgen voor immense voorraden die nog jaren boven de markt kunnen hangen met een prijsdrukkend effect als gevolg. En het zal geen prijsstabiliserend effect hebben. Bovendien is er afgelopen week Goudse kaas verhandeld beneden de 2 euro per kg (€1,86).
Tevens moeten alle partijen willen leren van het verleden: hogere interventieprijzen in een ongereguleerde markt leidden eerder al tot boter- en poederbergen met de quotering als gevolg. Een herhaling van zetten is geen intelligente strategie. Een ander voorstel van de Copa: de superheffing ter beschikking stellen aan de zuivelindustrie biedt voor melkveehouders ook geen oplossing aangezien dit ook geen verbetering van de vraag oplevert om het hogere aanbod op te vangen. Achter het eerder uitbetalen van de toeslagrechten kunnen wij ook wel staan maar deze regeling zal slechts zeer kortstondig de stress van de superheffing iets verlichten. Meer niet.
De Nederlandse overheid heeft het tot nu toe gigantisch af laten weten. Niet alleen ten aanzien van de fosfaatmisère maar ook wat betreft de mogelijkheid van de Europese Commissie om melkveehouders in drie jaar de superheffing te laten betalen. Nederland wenst dit bedrag niet voor te schieten en komt met allerlei flutargumenten, nota bene gesteund door de zuivelindustrie. Natuurlijk is iedereen zelf verantwoordelijk voor de boete die ze moeten betalen, maar als er een mogelijkheid wordt geboden om gespreid de boete te betalen, zou de Nederlandse overheid daar ook voor moeten gaan. Zodat Nederlandse melkveehouders geen nadeel hebben ten opzichte van hun Europese collega’s waar de overheid zich wel interesseert voor de sector. Ze moesten zich schamen: op feestjes en partijen immer hoog opgeven van die “fantastische sector die zoveel betekent voor de Nederlandse economie …” maar het al jaren af laten weten in crisissituaties. Waardeloos.
Op 7 september vindt er een buitengewone vergadering van de Europese Raad door de Europese Commissie plaats. En u raadt het al. Daar zullen we van ons laten horen.
Meer informatie
Dutch Dairymen Board
Ged. Schuinesloot 3
7776 PD Slagharen
T.: +31 (0)6 30105890
E.: info@ddb.nu
W.: www.ddb.nu
