Het verschil tussen een bolus en koedrank

De start van lactatie zorgt voor onttrekking van calcium uit het bloed. Om dit calciumtekort te compenseren, nemen koeien die periode daarom meer calcium uit het voer of uit de botten op. Om ze hierbij te ondersteunen, krijgen klinisch gezonde koeien aan het begin van de lactatieperiode vaak bolussen of koedrank met veel calcium toegediend. Voor de juiste toepassing van calciumbolussen moeten deze tenminste tweemaal worden verstrekt: direct na afkalven en ongeveer 18 uur na afkalven. Maar waarom is die tweede toediening eigenlijk nodig en wat is precies het verschil tussen zo’n bolus en een koedrank? In dit artikel lees je er meer over.

Meer weten over een gezonde transitie?
Ga naar Healthylife

Verschillende calciumbronnen, van bolus tot koedrank

Allereerst is de calciumbron van een bolus heel verschillend ten opzichte van de calciumbron van een koedrank. Koedrank (Reviva) bevat een combinatie van snel en trager beschikbaar calcium, zodat ook de calciumregulatie wordt gestimuleerd. Bolussen bevatten voornamelijk calciumchloride, wat erg snel oplost in de pens. Dit zorgt voor een erg hoge concentratie vrije calciumionen die in de pens en dunne darm ongecontroleerd de darmwand passeren op basis van de concentratieverschillen. Wat betekent dit?

Bloedcalciumniveau op peil brengen

Een bolus zal snel een stijging in het bloedcalciumniveau laten zien, waarbij de activatie van de actieve calciumopname mogelijk wordt verstoord. Het overschot aan calcium kan worden afgevoerd via de urine. Enkele uren later zal er weer een tekort aan calcium in het bloed zijn, omdat de opnamecapaciteit nog niet is verhoogd. Een tweede bolus of soms derde bolus, steeds 18 uur na de laatste gift, zijn dan nodig om het bloedcalciumniveau opnieuw op peil te brengen.

Onderzoeksresultaten calciumniveau

Om deze theorie te staven, voerde Trouw Nutrition een onderzoek uit naar het calciumniveau dat door een bolus en door een koedrank werd bereikt. Dit onderzoek is recent gepubliceerd (Wilms et al., 2022). Resultaten laten zien dat de calciumbolus zorgde voor een snelle stijging van het calciumniveau in bloed (na 6u), maar daarna weer daalde tot 24u na afkalven. Het calciumniveau met koedrank Reviva bleef echter na 6u ook voldoende hoog en zelfs licht stijgen gedurende de eerste 48u.

Figuur 1. Bloedcalciumniveaus rond afkalven, Drie groepen: Reviva (vrijwillige opname calciumkoedrank), Bolus (orale calciumbolus) en Controlegroep.

Koedrank Reviva stimuleert voeropname

Koedrank Reviva heeft meerdere doelen, namelijk het zonder stress verstrekken van:

Energie
Water
Vitamines
Anti-oxidanten
Mineralen (waaronder calcium)

Het verstrekken van Reviva kan door bovengenoemde voedingsstoffen de voeropname stimuleren. In de genoemde studie steeg de voeropname de eerste 3 weken na afkalven bij gebruik van Reviva met 1,6kg. De melkproductie bleef de eerste 3 weken gelijk, waardoor de koeien een betere energiebalans hadden. Koeien die direct na afkalven Reviva consumeerden, verloren in 21 dagen slechts 2,5kg lichaamsgewicht. Dat is een verschil van 13,3kg ten opzichte van de controlegroep en 11,8kg ten opzichte van de bolusgroep.

Deze resultaten op de middellange termijn bevestigen eerdere resultaten op de lange termijn, waarbij koeien die eenmalig Reviva kregen gemiddeld 0,5kg melk per dag (!) meer produceerden over de gehele lactatie in vergelijking met enkel 20L lauwwarm water (Daniel et al., 2020).

Geconcludeerd kan worden dat het verstrekken van 1 calciumbolus onvoldoende is voor een stabiel bloedcalciumniveau. De zeer smakelijke koedrank Reviva zorgt voor een meer geleidelijke beschikbaarheid van calcium en ondersteunt de start van lactatie. Wat zou de koe kiezen?

Figuur 2. Gemiddelde drogestof opname eerste 21 dagen na afkalven. Drie groepen: vrijwillige opname Reviva, orale calciumbolus (Ca-bolus) en controlegroep (Control).