De totale waarde van de Nederlandse kaasexport, inclusief wederuitvoer, is in 2017 gestegen met 500 miljoen euro tot 3,7 miljard. Dit is een stijging van 16 procent ten opzichte van 2016. Een derde van alle geëxporteerde kaas ging in 2017 naar Duitsland. De totale waarde van de invoer van kaas is ruim 1,2 miljard euro: een stijging van 165 miljoen (+15 procent) ten opzichte van 2016.
Duitsland belangrijkste handelspartner kaas
Nog altijd is Duitsland de belangrijkste handelspartner voor kaas, zowel voor invoer als uitvoer. In 2017 werd er ruim 1,2 miljard euro aan kaas naar Duitsland geëxporteerd: dit is 33 procent van de totale exportwaarde van kaas uit Nederland. Na een aantal jaren van daling is de invoer van kaas uit Duitsland in 2017 toegenomen tot 491 miljoen euro, wat neerkomt op 39 procent van de totale Nederlandse invoer van kaas.
Andere belangrijke bestemmingen binnen de EU voor Nederlandse kaas zijn België en Frankrijk, met een aandeel in de totale exportwaarde van respectievelijk 13 procent en 9 procent. Ook voor de invoer van kaas is België een belangrijke handelspartner met een aandeel van 21 procent. De invoerwaarde van kaas uit België stijgt sinds 2013 met gemiddeld 14 procent per jaar. Sinds 2013 wordt er in België minder consumptiemelk geproduceerd ten gunste van de productie van kaas, poeders, boter en room. Hiermee stijgt ook de export van kaas naar België. De totale waarde van de door Nederland uitgevoerde kaas naar EU-landen is gestegen met iets meer dan 16 procent tot 3,1 miljard euro.
De belangrijkste Nederlandse exportbestemmingen voor kaas buiten Europa zijn de Verenigde Staten en Japan met een gezamenlijk aandeel van iets minder dan 5 procent. De exportwaarde van kaas naar Japan is in 2017 met 75 procent gestegen. De verwachting is dat de export van kaas uit de EU naar Japan in de toekomst een impuls krijgt als gevolg van het onlangs afgesloten handelsakkoord JEFTA. De kaasexport naar de Verenigde Staten is in 2017 licht gedaald. De export naar Rusland is in 2015 door de Russische boycot stil komen te liggen. In 2013 werd er nog voor 233 miljoen euro aan kaas naar Rusland geëxporteerd. De export van kaas bestaat voor ruim 80 procent uit waar van Nederlandse makelij en voor bijna 20 procent uit wederuitvoer.
Gestegen kaasprijzen
De toename van de Nederlandse kaashandelswaarde is vooral te danken aan toegenomen kaasprijzen. In 2015 en 2016 waren de kaasprijzen relatief laag als gevolg van het loslaten van de melkquota, het achterblijven van de verwachte vraag uit China en de handelsboycot met Rusland. Dit zorgde voor sterkere prijsconcurrentie op de internationale markt voor melk, maar ook voor kaas. Sinds het dieptepunt in april 2016 zijn de kaasprijzen tot en met het derde kwartaal van 2017 continu gestegen. In het laatste kwartaal van 2017 laten de prijzen echter weer een lichte daling zien. De gemiddelde prijzen van Goudse en Edammer liggen in 2017 gemiddeld bijna 30 procent hoger dan in 2016. De gestegen kaasprijzen zijn vooral te danken aan een toename van de vetprijzen (boter en room).
Exportvolume kaas stijgt minder hard dan van andere EU-landen
De stijging van de exportwaarde van kaas is in mindere mate ook te danken aan een stijging van het geëxporteerde volume. Over de eerste zes maanden van 2017 werd er volgens ZuivelNL 2,9 procent meer kaashoeveelheid geëxporteerd uit Nederland. Deze stijging is lager dan de totale stijging van het EU-exportvolume van 8 procent in het eerste halfjaar van 2017. Vooral Duitsland en Denemarken hadden hier een groot aandeel in. Ook het geëxporteerde volume aan kaas uit de Verenigde Staten steeg over de eerste zes maanden van 2017 fors met 24 procent. Interventievoorraden van kaas zijn in 2017 allemaal afgebouwd. Vanwege lage melkprijzen was eind 2015 en 2016 veel kaas via interventie in particuliere opslag beland, waarbij de Europese Commissie een vergoeding geeft voor het opslaan en daardoor tijdelijk van de markt halen van kaas (ZuivelNL, 2017b).
Belang Nederlandse kaas op de Duitse markt onveranderd groot
In 2017 werd er in Duitsland voor 3,8 miljard euro aan kaas geïmporteerd, een stijging van 11 procent ten opzichte van 2016. Meer dan 90 procent van de kaas die Duitsland invoert komt uit andere EU-landen zoals Nederland. Nederland is voor Duitsland een belangrijk herkomstland met een aandeel van circa 30 procent de laatste jaren. Na Nederland is Frankrijk met een aandeel van 19 procent het belangrijkste bij de Duitse import. De totale importwaarde aan kaas in Duitsland neemt over het algemeen toe, al was in 2015 en 2016 een dip waarneembaar vanwege relatief lage prijzen voor kaas. Ten opzichte van 2010, nam de import van Duitsland uit Nederland toe met ruim 40 procent. Het aandeel van de herkomstlanden is over het algemeen vrij stabiel, al neemt het aandeel van Frankrijk licht af en het aandeel van Italië, Zwitserland en Griekenland licht toe. Het aandeel van Nederland in de totale invoerwaarde van kaas door Duitsland schommelt de laatste jaren rond de 30 procent.
Bron: Agrimatie
