Aan een idyllisch boerenweggetje – waar knotwilgen het straatbeeld bepalen – staat de VOF van veehouder Henk van Egmond. Ruim 40 hectare bedrijfsoppervlakte en 80 koeien.
Deze gepassioneerde boer is al meer dan 30 jaar melkveehouder en zijn bedrijf is nu ruim vijftien jaar gevestigd op deze prachtige locatie. Drie jaar geleden besloot hij de standaard mineraalgift van 100 gram per koe te vervangen door mineralen likblokken van Timac Agro: “Ik ben daar zeer enthousiast over. De vruchtbaarheid is gestegen (onder andere minder cysteuze eierstokken), de koeien hebben meer kleur en een betere individuele weerstand. Dit alles dankzij de likblokken die zorgen voor een mineraalopname naar behoefte.”
Geen enkele koe is hetzelfde
Extra hoge gehalten van een specifiek element verstoren in veel gevallen de benutting van andere elementen. Al vrij snel na deze aanpassing in het voerregime was er bij de melkveehouderij dan ook duidelijk verschil te zien. Voor Van Egmond het bewijs dat zelfregulatie door het individuele dier werkt. “Geen dier zit hetzelfde in elkaar. Wat opvalt is dat verse koeien binnen de koppel in de winter meer opnemen. Dat sterkt mij in de gedachten dat dieren echt opnemen naar behoefte.”
Optimalisatie
Voor de gezondheid van melkkoeien zijn tal van macro- en sporenelementen belangrijk. Door de strengere bemestingsnormen krijgen melkkoeien onder andere minder fosfor binnen. Volgens Ton Verhaar (van de firma Burggraaf uit Bodegraven) is het basis rantsoen vaak sterk wisselend qua minerale samenstelling en wordt ook de benutting ervan beïnvloed door interacties tussen de verschillende elementen. "Mineralen op elementniveau toedienen blijft lastig. Likblokken die de mineraalopname via een individueel systeem kunnen reguleren hebben dan ook de voorkeur." Henk van Egmond beaamt dit: "Bij melkkoeien sluit het blok met fosfor en calcium perfect aan op de melkgift. Voor droge koeien is selenium belangrijk voor onder andere het stimuleren van de vruchtbaarheid na het afkalven. Mijn jongvee wordt vanaf een jaar ook voorzien van mineralen likblokken." Deze aanpak sluit perfect aan op de visie van producent Timac Agro. Andre Schieven: "Het systeem is de perfecte weergave van onze visie: optimalisatie van het individuele dier en als graadmeter op koppelniveau."
Niet duurder uit
Henk van Egmond: "Ik melk 80 koeien. De gemiddelde productie bedraagt 8000 kilogram melk, waarvan 4,50 % vet en 3,55 % eiwit." De productie is sinds de switch naar de mineraalblokken op een vergelijkbaar niveau gebleven, al zijn er natuurlijk altijd individuele verschillen op te tekenen. De winst zit hem voor Van Egmond vooral in de krachtvoergift en de lagere dierenartskosten: "De aanschafkosten ten opzichte van poedermineralen hielden mij in het begin tegen. Ik hikte aan tegen de prijs per kilo, maar realistisch bekeken ben ik nu goedkoper uit omdat ik de gemaakte kosten elders gemakkelijk terugverdien. Of ik het geld nu besteed aan standaard poedermineralen of aan likblokken. De investering blijft gelijk, alleen nu wordt het gerichter opgenomen en komt het goed terecht. Het is een makkelijk systeem waar ik weinig tijd aan kwijt ben en het resultaat is beter dan voorheen."
De stallen achter het huis tonen een mooie gezonde koppel. Volgens Verhaar hangen de blokken – die zijn firma levert – tegenwoordig op een hoogte van 1 meter 70; dit om 'likken uit verveling' tegen te gaan. Omdat Van Egmond ze ook gebruikt bij jongvee is het extra belangrijk het vee uit te dagen om te gaan likken wanneer ze er echt behoefte aan hebben", zo vertelt hij. “In de speciale RVS houders blijven de blokken rollen waardoor geen verliezen ontstaan”, voegt Verhaar er nog aan toe.
Trend: Koeien moeilijk aan de melk te houden
Nog een belangrijk voordeel: de tussenkalftijd bij VOF Van Egmond is duidelijk verbeterd: 430 dagen (drie jaar geleden) naar 410 dagen dit jaar. En een kortere tussenkalftijd levert geld op. Voor de veehouder uit Nieuwkoop telt elke liter melk en dus wint vruchtbaarheid aan belang op het bedrijf.
Ook met betrekking tot pensverzuring hebben de Calseablokken een positieve werking. De koe kan vrij beschikken over gemakkelijk opneembaar calcium en magnesium. Bovendien wordt de speekselproductie per individuele koe beter gereguleerd. De blokken hebben duidelijk een bufferwerking op individueel niveau. "Op het gebied van pensverzuring gaat het dit jaar erg goed", zegt Van Egmond. “Wel herken ik ook hier de trend dat sinds augustus de koeien moeilijk aan de melk te houden zijn."
De ervaren veehouder – die de behoefte van de koeien meet door terug te rekenen, maar dat vooral op gevoel doet – ziet sinds het gebruik van de mineraalblokken dat koeien die net droog zijn na de eindlactatie uit zichzelf terugkomen om te likken: "Ze komen niet regelmatig, maar ze komen wel", constateert hij.
Jongvee
Het melkveebedrijf gebruikt de mineraalblokken in alle fases van de bedrijfsvoering, ook bij het jongvee vanaf een jaar: "Vaak wordt er bij jongvee pas ingegrepen als er al problemen zijn. Door vanaf het begin gericht te werken voorkom ik heel veel problemen. Bij iedere lik krijgen ze binnen wat ze nodig hebben. Dat is bij poedermineralen vaak te wisselend. Vooral voor jongvee is een stabiele opname erg belangrijk."
Tevreden
Over het totale proces kan hij dan ook niet anders dan tevreden zijn: "Ik heb hier 35 hectare beschikbaar voor de weidegang, de overige hectaren gebruik ik voor mais. Een derde van de wintervoeding bestaat namelijk uit snijmais. Wat opvalt bij het gebruik van de blokken is dat de opname bij verse koeien binnen de koppel in de winter hoog is. Vanwege de weidegang daalt deze in de zomer sterk, mede omdat in de mest ook mineralen zitten die met het gras meegroeien. Hierdoor is de behoefte om te likken in deze periode minder. Vanaf ongeveer half augustus zie je het verbruik weer toenemen. Dit komt doordat de zonactiviteit en de kwaliteit van het gras afneemt. Dit is voor mij opnieuw een bewijs dat de koeien opnemen naar behoefte."
