Totale Nederlandse handelsoverschot is in 2014 gelijk gebleven aan het niveau van 2013 (€ 47,6 mld.); handelsoverschot agrarische producten komt in 2014 € 1,5 mld. hoger uit op € 28,3 mld. Nederlandse agrarische export in 2014 licht gestegen van € 80,1 mld. naar € 80,7 mld.; import agrarische producten daalde van € 53,3 mld. naar € 52,4 mld. Aandeel van Duitsland in totale Nederlandse agrarische export is in 2014 gedaald van 26,3% naar 25,7%.
Ontwikkeling in de wereld in 2013
De omvang van de wereldmarkt voor agrarische producten schommelt, volgens de meest recente cijfers uit de UN COMTRADE database, al jaren rond de USD 1.500 mld. Alleen in 2009 was het niveau, als gevolg van de kredietcrisis, aanmerkelijk lager (USD 1.100 mld.).
De grootste exporteurs van agrarische producten zijn, in volgorde van belangrijkheid, de Verenigde Staten, Nederland, Duitsland, Brazilië en Frankrijk. Duitsland is een grote exporteur, maar ook een nog grotere importeur van agrarische producten en is daarmee netto-importeur. De andere vier landen zijn allemaal netto-exporteur (grotere exportwaarde dan importwaarde).
In 2013 zijn er maar twee landen met een grotere netto-export van agrarische producten dan Nederland, namelijk Brazilië en Argentinië. De Braziliaanse en Argentijnse agrarische import is namelijk maar een fractie van de exportwaarde van landbouwproducten. De netto-exportwaarde in US dollar van Brazilië en Argentinië bedraagt respectievelijk USD 74 en USD 40 mld., tegenover USD 35 mld. voor Nederland.
De belangrijkste netto-importeurs van agrarische producten zijn Japan, China, het Verenigd Koninkrijk en Zuid-Korea. De netto-importwaarde van agrarische producten bedroeg in 2013 in deze landen respectievelijk USD 79, 74, 39 en 24 mld. Voor de import van agrarische producten door China is Nederland pas de 13e importeur. De import door China uit bijvoorbeeld de VS, derde na Japan en Hong Kong, is in waarde zes keer zo groot. Hier liggen dus nog kansen voor Nederland.
De Nederlandse agrarische handel in 2014
Alle resultaten die we hieronder presenteren voor het jaar 2014 betreffen ramingen die zijn gemaakt door de beschikbare maandgegevens tot en met september 2014 van Eurostat (COMEXT) te combineren met CBS jaargegevens van 2011-2013.
Argentijnse agrarische import is namelijk maar een fractie van de exportwaarde van landbouwproducten. De netto-exportwaarde in US dollar van Brazilië en De Nederlandse agrarische handel had het in 2014 moeilijker dan in voorgaande jaren. In 2012 en 2013 was er nog sprake van een sterke toename in de export van agrarische producten met respectievelijk 4,5% en 6%. Voor 2014 wordt er slechts een kleine plus van 0,5% geraamd. Bij de import van agrarische producten is in 2014 zelfs sprake van een teruggang (-1,5%). Deze teruggang is vooral veroorzaakt door een lagere import waarde bij granen, oliehoudende zaden en -vruchten en dierlijke- en plantaardige oliën en vetten. Doordat de agrarische exporten licht stijgen en de agrarische importen dalen is er ook in 2014, net als in 2013, weer sprake van een toename van het agrarisch handelssaldo met € 1,5 mld. (zie onderstaande figuur).
De totale Nederlandse goederenuitvoer (inclusief agrarische producten) en goedereninvoer, respectievelijk € 432 mld. en € 385 mld., worden beide voor 2014 ongeveer 0,5% lager geraamd. Hierdoor blijft het totale handelsoverschot van Nederland in 2014 gelijk aan dat van 2013. De positieve bijdrage aan het handelssaldo van de agrarische producten wordt dus meer dan gecompenseerd door een sterke afname in de rest van de economie.
Het Nederlandse agrarische handelsoverschot steeg van € 26,8 miljard in 2013 tot € 28,3 miljard in 2014. Dit agrarische handelsoverschot komt volledig tot stand uit de handel met EU-landen, want Nederland heeft een handelstekort voor agrarische producten met niet EU-landen (figuur 1). Het handelsoverschot met de EU landen is in 2014 toegenomen (€ 0,5 miljard) en tegelijkertijd is ook het handelstekort met niet EU-landen afgenomen (€ 1,1 miljard). De export naar Rusland is ruim 200 miljoen euro lager geraamd. Dit is op basis van CBS cijfers tot en met september en een raming van het LEI waarbij nog geen rekening is gehouden met de handelsboycot met Rusland die sinds begin augustus van kracht is. Het effect van deze handelsboycot zal naar verwachting zeer gering zijn omdat slechts een klein percentage (ongeveer 2%) van de totale agrarische export naar Rusland gaat. Daar komt bij dat het exportverbod niet op alle agrarische producten van toepassing is.
De importen uit de niet EU- landen bestaan vooral uit oliezaden, veevoedergrondstoffen, (tropisch) fruit, koffie- en cacaobonen. Bij de export naar niet EU-landen betreft het hoofdzakelijk bewerkte producten zoals zuivel, dranken, koffie, thee, cacao-(producten) en sierteeltproducten. Een deel van de Nederlandse agrarische export bestaat uit wederuitvoer van producten die eerst in Nederland zijn geïmporteerd, zoals bijvoorbeeld seizoensgebonden groenten en fruit.
De Nederlandse agrarische handel speelt zich vooral af met onze buurlanden, waarbij zowel bij de invoer als bij de uitvoer Duitsland (zie onderstaande figuren) onze belangrijkste handelspartner is. Van de Nederlandse agrarische export gaat in 2014 bijna 26% naar Duitsland, terwijl van onze agrarische importen rond de 19% uit Duitsland komt. Bij de export (figuur 2) naar Duitsland gaat het vooral om groenten en fruit, sierteelt, zuivel, eieren en vlees. De belangrijkste producten bij onze invoer uit Duitsland zijn zuivelproducten, vlees, granen en graanbereidingen. Bij de zuivelinvoer gaat het vooral om onverwerkte melk, wei en mager melkpoeder. Deze producten worden gebruikt als grondstof in de voedings- en genotsmiddelenindustrie.
Naast Duitsland zijn vooral België, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk belangrijke partners in de Nederlandse agrarische handel. De 28 landen van de Europese Unie hebben samen een aandeel van bijna 77% in de Nederlandse agrarische exporten en ongeveer 59% in de agrarische importen van Nederland. Deze percentages zijn al jaren stabiel en ze verschillen in 2014 dan ook nauwelijks van die in 2013.
Foto: Martijn van de Streek
Meer informatie
LEI hoofdkantoor
Alexanderveld 5
2585 DB Den Haag
T.: +31 (0)70 3358330
E.: informatie.lei@wur.nl
W.: www.agrimatie.nl
