Minister Schouten heeft middels een brief aan de Tweede Kamer aangegeven dat de aanpak van mestfraude een prioriteit heeft. In samenwerking met diverse instanties wordt er gewerkt om de meldingen met betrekking tot mestfraude te registreren. Opvallend: middels de NVWA kwamen veruit de meeste meldingen in de periode tussen 2017 en heden uit de provincie Brabant.
In Nederland is er een systeem dat burgers bij diverse meldpunten een mogelijke verdenking van mestfraude aan kunnen melden. Instanties waar dit bij kan zijn onder meer de NVWA, RVO, de politie, Waterschappen, omgevingsdiensten en gemeenten en bij diverse andere meldpunten als Meld Misdaad Anoniem, Milieu Klachten Centrale en Samen Sterk in Brabant. Als het gaat om zaken die betrekking hebben tot mestfraude, worden deze doorgezet naar de NVWA.
Meldingen overheidsinstanties
Binnen de genoemde overheidsdiensten hebben elk hiervan een eigen verantwoordelijkheid voor het toezicht op wet- en regelgeving. Zo hebben ze allen procedures ingesteld om alle meldingen zorgvuldig te kunnen beoordelen. Minister Schouten geeft aan dat het voor de hand ligt dat klachten over mestfraude gemeld worden, of terecht komen bij de NVWA, RVO.nl of de politie.
RVO.nl
Alle fraudesignalen die telefonisch, schriftelijk of via het digitale formulier 'melden mogelijke fraude' bij RVO.nl binnenkomen worden geregistreerd. Bij de melder wordt er vervolgens gecheckt of de bestaande wet- en regelgeving op een juiste manier is geïnterpreteerd. RVO.nl doet vervolgens onderzoek naar de melding en er zijn meerdere uitkomsten na een melding van vermoedelijke (mest)fraude mogelijk. Als er sprake is van een vermoeden van (mest)fraude wordt er aangifte gedaan bij het Openbaar Ministerie. Echter, het kan ook voorkomen dat een melding voor nader onderzoek wordt doorgezet naar de NVWA.
NVWA
De Inlichtingen en Opsporingsdienst (IOD) van de NVWA ontvangt naast de meldingen van bedrijven en burgers ook informatie vanuit de eigen inspecteurs, anonieme informatie vanuit het TCI1, van andere opsporingsdiensten, van overheidsinstanties en Europese Onderzoek bevelen van andere landen. Binnen Gebiedsgericht handhaven en bij bepaalde risicogericht geselecteerde ondernemingen wordt door de NVWA al snel samengewerkt met andere toezichtspartners om zo de slagkracht en effectiviteit te kunnen vergroten.
Politie
Net als bij andere zaken kan men als burger melding maken van mestfraude via de website van de politie. Bij vermoedens en signalen van mestfraude wordt er altijd eerst contact gezocht door de politie met de NVWA en/of het Functioneel Parket van het Openbaar Ministerie.
Zoals hierboven valt af te leiden kunnen diverse instanties meldingen met betrekking tot mestfraude ontvangen. Echter is er geen instantie die alle meldingen van alle andere instanties verzamelt. De verschillende instanties werken wel met elkaar samen aan de aanpak van (mest)fraude vanuit de Versterkte Handhavingsstrategie Mest.
Brabantse aangiften tussen 2017-2019
In de periode van de afgelopen tweetal jaren zijn er een aantal aangiften met betrekking tot mestfraude binnengekomen. Minister Schouten geeft in haar brief een verdeling van de aangiften per overheidsdienst aan voor de genoemde periode.
- De NVWA heeft in deze periode in totaal 34 signalen in relatie met (mest)fraude vastgelegd. Daarvan hebben er 20 betrekking op de provincie Brabant, en dan voornamelijk het zuidoostelijke deel van de provincie. Deze signalen zijn voornamelijk afkomstig van de eigen inspectiediensten van de NVWA als afkomstig van de TCI.
- Meldingen met betrekking tot mestfraude worden bij de politie niet geregistreerd, maar wel strafrechtelijke feiten zoals valsheid in geschrifte of oplichtingen. Een overzicht van de hoeveelheid aangiften van mestfraude is daarom niet kenbaar te maken.
- RVO.nl heeft in deze periode een 25-tal meldingen binnengekregen van mogelijke mestfraude.
Samenwerking met zuiderburen
Omdat de NVWA een duidelijk signaal afgeeft in aantal meldingen dat er vanuit Brabant is gekomen, geeft minister Schouten in haar brief aan dat dit de toezicht niet alleen tot Nederland beperkt. Brabant is een van de zuidelijke Nederlandse provincies en daarom vormt dit een reëel gegeven om aan te nemen dat de fraude zich mogelijk over de grens heen naar België kan gaan begeven. Schouten: "Tussen de Vlaamse en de Nederlandse controleautoriteiten is er regelmatig contact over de uitwisseling van grensoverschrijdende transporten (zowel import als export) van dierlijke mest. Door het kenbaar maken van deze gegevens krijgen de bevoegde autoriteiten zicht op de transporten en daarmee op de afnemers en gebruikers van de meststoffen.
Deze uitwisseling van data biedt inzicht om indien mogelijk gerichte onderzoeken te kunnen opstarten. Ook op dit vlak is er op operationeel niveau afstamming met de Vlaamse mestbank. Op mest importen vanuit België worden analyses uitgevoerd. RVO.nl onderneemt vervolgens actie als blijkt dat Belgische bedrijven hun grensoverschrijdende afvoer wel hebben geregistreerd in het Belgische Mestafzetdocumentenregister, terwijl die niet meer terug te vinden zijn in het Nederlandse vervoersbewijzen dierlijke mest (VDM) register.
1= Wil iemand een signaal van mestfraude melden, maar dit absoluut anoniem doen, dan kan dit bij het Team Criminele Inlichtingen (TCI) van de Inlichtingen en Opsporingsdienst (IOD) van de NVWA. Dit team werkt met informanten waar de identiteit ten alle tijde wordt afgeschermd. De identiteit van de melders is van cruciaal belang omdat er mogelijk verregaande consequenties meespelen wanneer hun identiteit bekend wordt. Denk hierbij aan ontslag, bedreiging of erger.
Bron: LNV
