Als melkveehouder wilt u gezonde koeien. Dat kan alleen door elke dag fris en lekker voer te voeren. Deze uitdaging is voor u als melkveehouder niet de kleinste maar mogelijk wel de belangrijkste voor het jongvee, de droogstaande dieren en de melkkoeien.
De herkauwende koe kan alleen gezond blijven als de pens/netmaag continu in beweging blijft om de vluchtige vetzuren (azijnzuur, propionzuur en boterzuur) via de penswand af te geven aan het lichaam. Hierdoor kan de pensinhoud niet te zuur worden (>pH 6) en blijven de vele pensbacteriën in leven om te werken voor de koe en kunnen ze zich vermenigvuldigen: de pensinhoud blijft leven en functioneren waardoor het ruwvoer optimaal wordt afgebroken en voor de koe benutbaar is. Hierdoor krijgt de koe alles binnen wat ze nodig heeft, ze kan groeien en melk geven, heeft maximale weerstand en de voereffi ciëntie per liter melk stijgt tot boven > 1,60. Veel voer voor de Nederlandse koe wordt tegenwoordig gemengd en in dit artikel worden verbeterpunten besproken voor het eindresultaat.
1. Uitkuilen ruwvoer
Bij het uitkuilen van ruwvoer of ingekuild bijproduct moet voor elke voerbeurt eerst worden gecontroleerd of er schimmel of broei aanwezig is. Bij extreem warm weer of na een hevige regenbui kan het voer op het snijvlak bedorven zijn. Dit voer moet dan eerst worden verwijderd en naar de mesthoop worden afgevoerd. Na elke voerbeurt moet ook het losse voer voor de kuil worden opgeruimd. Als het losse voer blijft liggen dan gaan vogels ermee spelen; het gaat zeer snel broeien en schimmelen en dit vieze voer mag niet bij het frisse voermengsel worden ingemengd; dan gaat al het gemengde voer supersnel broeien tot boven de 40 graden Celsius). Dus alleen schoon en fris voer laden of affrezen voor het nieuwe mengsel.
2. In de mengwagen
Wekelijks moet worden gecontroleerd of de messen scherp zijn, niet zijn afgebroken en of ze niet verbogen of krom zijn getrokken. Oudere messen breken makkelijk af en deze kleine metaalstukjes komen dan vlot in de koe waardoor in een later stadium een zieke koe scherp-in oploopt). Omdat er nog steeds veel koeien scherp in krijgen, is het raadzaam om de voermengwagen van een magneet te voorzien. Hierdoor worden veel ijzerdeeltjes weggevangen uit het voer. Deze magneet moet elke week een keer worden schoongemaakt. De contra-messen in de grote mengwagens zijn bedoeld voor gebruik bij een hoog toerental en moeilijk te mengen voer. Eigenlijk zijn ze compleet overbodig en beter is het om ze niet te gebruiken want het mengresultaat wordt alleen maar minder.
Probeer bij het laden van droogvoer – zoals meel of krachtvoer – het voer te spreiden en te verdelen over de mengwagen. Voeg zeker bij grote wagens deze belangrijke voercomponenten met veel aandacht toe. Voor kleine hoeveelheden bijzonder voer – zoals zout, mineralen en broeiremmers – is het beter een voormengsel te maken om toch een goede menging te garanderen. Laad de mengwagen niet voller dan maximaal 80-85 procent van de laadcapaciteit. Tekorten of een overmaat bij deze extreme producten kunnen voor de koe bij opname snel een ernstige verzuring of een tekort opwekken.
3. Water toevoegen
Regelmatig wordt een hoeveelheid water aan het mengsel toegevoegd. Dit wordt gedaan om bij een droogmengsel het meel te laten plakken en beter te verdelen. Koeien zouden hierdoor minder goed kunnen selecteren. Toch selecteren sommige koeien ook dan nog vaak en veel. Toevoegen van het water is ook alleen mogelijk met een sproeier over de gehele wagen. Anders ontstaat een natte pap bij de vijzel en een droge hap aan de randen. Zodra er water wordt toegevoegd gaat het mengsel eerder en heftiger broeien: dit geeft veel smaakbederf en veel verlies van voederwaarde. In de zomer is dan het gevolg dat er minimaal twee keer per dag gevoerd gaat worden. Ook is het maar de vraag of de voeropname gaat stijgen. Meer effect is te verwachten om het ruwvoer minder droog (dus sneller van het land) in te kuilen en geen water toe te voegen.
4. Opname veevoer
Alleen smakelijk en fris voer wordt graag gegeten door koeien. Voerresten zijn vies en bederven het hele mengsel als ze blijven liggen: maak dus dagelijks de voerbak schoon voor het voeren. Het voer blijft, zeker bij warm en vochtig Nederlands weer, alleen fris door altijd twee keer daags te voeren. Hoge voeropnames worden vooral gehaald bij veel vreetplaatsen zonder dat ranglage dieren of zwakke dieren worden weggestoten. Vooral direct na het melken hebben koeien honger en dan is het dus juist nodig dat er voer beschikbaar is. Naast tweemaal daags voeren is het vaker per dag en nacht aanschuiven van het voer een garantie voor hoge dagelijkse voeropname. Samenvattend kunnen we zeggen dat een goed uitgerekend rantsoen nog geen garantie is voor gezonde koeien maar dat juist een optimaal voermanagement de preventie is tegen voerproblemen en een matige melkproductie bij uw koeien.
