De gemiddelde agrarische grondprijs in Nederland is na de daling in het 1e kwartaal verder gedaald: van € 63.000 per ha in het 1e kwartaal tot € 58.200 per ha in het 2e kwartaal (-7,6%). Deze prijs is 4,4% lager dan de prijs van € 60.900 per ha over heel 2018.
Prijzen van bouwland en grasland
De gemiddelde prijs van grasland is in het 2e kwartaal van 2019 met 6% afgenomen: van € 58.100 (1e kwartaal 2019) tot € 54.700 per ha (figuur 1). Die prijs is ruim 2% lager dan de gemiddelde prijs van € 56.000 per ha over heel 2018. Ook de gemiddelde prijs van bouwland is in het 2e kwartaal van 2019 lager dan in het 1e kwartaal van 2019: € 65.700 per ha tegen € 72.000, een afname van 9%. Afgezet tegen heel 2018 – gemiddeld € 68.900 per ha – ligt de gemiddelde prijs van bouwland in het 2e kwartaal bijna 5% lager. De gemiddelde prijs van snijmaisland is in het 2e kwartaal van 2019 met 4% gedaald tot € 60.800 per ha. Dit grondgebruik is niet afzonderlijk in figuur 1 opgenomen, maar is onderdeel van het totaalcijfer van landbouwgrond.
Figuur 1 Prijs (€/ha) onverpacht gras- en bouwland en totaal (gras-, bouw- en maisland samen), 2016Q3 -2019Q2 (per kwartaal).
Bron: Kadaster/RVO.nl/Wageningen Economic Research.
Grondmobiliteit
In het 2e kwartaal van 2019 is 22% minder grond verhandeld dan in hetzelfde kwartaal een jaar daarvoor, respectievelijk 7.100 ha en 9.100 ha. Gemeten over de laatste 4 kwartalen (2018Q3 tot en met 2019Q2) is in totaal 31.900 ha grond in andere handen overgegaan, dat is 10% minder dan de 35.400 ha in dezelfde periode een jaar eerder (2017Q3-2018Q2). De relatieve grondmobiliteit – het verhandeld areaal afgezet tegen het totaal areaal landbouwgrond – over de 4 laatste kwartalen bedraagt 1,8% (tegen 2,0% een jaar eerder). Een vergelijking van de grondmobiliteit met die in het voorgaande kwartaal is niet zinvol door het seizoenspatroon met weinig transacties in het 3e kwartaal.
Figuur 2 Grondmobiliteit (ha) agrarische grond in Nederland, 2016Q3-2019Q2 (per kwartaal)
Bron: Kadaster/RVO.nl/Wageningen Economic Research.
Overzicht Landsdelen
Aan de hand van 4 landsdelen wordt een indruk gegeven van de regionale verscheidenheid in de agrarische grondmarkt. Deze landsdelen zijn opgebouwd uit de 14 groepen van landbouwgebieden (zie verantwoording). Landsdeel Zuid kent meestal de hoogste gemiddelde grondprijs (zie figuur 3), in 2018 lag deze 16% boven het Nederlandse gemiddelde. Landbouwgrond in landsdeel Noord is het laagst geprijsd; in 2018 lag deze 12% onder het landelijk gemiddelde.
Kaart 1 Agrarische grondprijs (€/ha) en mobiliteit (ha) per landsdeel vergeleken met het totale areaal cultuurgrond, 2e kwartaal 2019
Bron: Kadaster/RVO.nl/Wageningen Economic Research.
Landsdeel Noord
De gemiddelde agrarische grondprijs in landsdeel Noord is in het 2e kwartaal van 2019 met 12% afgenomen: van € 55.900 in het 1e kwartaal van 2019 tot € 49.100 per ha (kaart 1 en figuur 3). Over heel 2018 is de gemiddelde prijs uitgekomen op € 53.700. In de laatste 4 kwartalen (2018Q3-2019Q2) is in landsdeel Noord 7.900 ha landbouwgrond verhandeld (figuur 2). Dat is 1.500 ha (16%) minder dan in dezelfde periode een jaar daarvoor (2017Q3-2018Q2). De relatieve grondmobiliteit over de laatste 4 kwartalen bedraagt 1,4% (tegen 1,7% een jaar eerder).
Landsdeel Oost
In landsdeel Oost is de gemiddelde agrarische grondprijs in het 2e kwartaal van 2019 met 4% gedaald: van € 63.400 (1e kwartaal 2019) tot € 61.100 per ha (kaart 1 en figuur 3). Over het gehele jaar 2018 komt de grondprijs in Oost uit op € 61.700 per ha. In landsdeel Oost is in de afgelopen 4 kwartalen (2018Q3-2019Q2) 8.900 ha landbouwgrond verhandeld (figuur 2), een afname van 2.400 ha (21%) in vergelijking met een jaar eerder (2017Q3-2018Q2). De relatieve grondmobiliteit is gezakt van 2,1% tot 1,7%
Figuur 3 Prijs (€/ha) onverpacht agrarische grond (gras-, bouw- en maisland samen) naar landsdeel 2016Q3-2019Q2 (per kwartaal)
Bron: Kadaster/RVO.nl/Wageningen Economic Research.
Landsdeel West
In landsdeel West is de gemiddelde agrarische grondprijs in het 2e kwartaal van 2019 vrijwel gelijk gebleven: € 59.600 tegen € 59.300 per ha in het 1e kwartaal (kaart 1 en figuur 3). Het jaargemiddelde voor 2018 bedraagt € 57.500 per ha.De grondmobiliteit is in landsdeel West met 9% afgenomen (figuur 2): van 4.700 ha in de periode 2017Q3-2018Q2 tot 4.300 ha over de laatste 4 kwartalen (2018Q3-2019Q2). De relatieve grondmobiliteit over de laatste 4 kwartalen bedraagt 2,1%.
Landsdeel Zuid
In landsdeel Zuid is de gemiddelde agrarische grondprijs in het 2e kwartaal van 2019 met 6% gedaald: van € 72.300 (1e kwartaal 2019) tot € 67.900 per ha (kaart 1 en figuur 3). Over heel 2018 ligt de gemiddelde grondprijs op € 70.600 per ha. Het verhandeld areaal landbouwgrond is in landsdeel Zuid 8% gestegen (figuur 2): van 10.000 ha in de periode 2017Q3-2018Q2 tot 10.800 ha over de laatste 4 kwartalen (2018Q3-2019Q2). De relatieve grondmobiliteit over de laatste 4 kwartalen is uitgekomen op 2,3%.
Verantwoording
Agrarische grondprijs
De agrarische grondprijs is de prijs van vrij beschikbare landbouwgrond gekocht door agrariërs. Aan de basis van de berekening van de grondprijs staan de transacties in het eigendomsregister van het Kadaster, aangevuld met informatie over de agrarische sector. Voor het bepalen van de agrarische grondprijs zijn de verhandelde percelen op de volgende kenmerken geselecteerd:
- koper heeft een landbouwbedrijf
- grasland, bouwland, snijmaïs
- soort overdracht is koop-verkoop
- zakelijk recht is volle eigendom
- geen opstallen
- geen reguliere pachtovereenkomst of erfpacht
- geen familierelatie
- oppervlak perceel groter dan 0,25 ha
- de koopsom is groter dan € 1,-
Verhandelde percelen met extreem hoge en lage prijzen zijn volgens een statistische methodiek uitgesloten.
Agrarische grondmobiliteit
De agrarische grondmobiliteit – het verhandelde areaal landbouwgrond – geeft aan hoeveel agrarische grond is verhandeld op de vrije markt. Aan de basis van de berekening van de grondmobiliteit staan de transacties in het eigendomsregister van het Kadaster, aangevuld met informatie over de agrarische sector. Voor het bepalen van de agrarische grondmobiliteit zijn de verhandelde percelen op de volgende kenmerken geselecteerd:
- grasland, bouwland, snijmaïs, bollenland, boomkwekerij, fruitteelt en overig tuinland
- soort overdracht is koop-verkoop
- zakelijk recht is volle eigendom
- geen familierelatie
- oppervlak perceel groter dan 0,25 hectare
- de koopsom is groter dan € 1,-
Landsdelen
De 4 landsdelen in kaart 1 en figuur 3 zijn opgebouwd uit de 14 groepen van landbouwgebieden:
- Landsdeel Noord: Bouwhoek en Hogeland, Veenkoloniën en Oldambt en Noordelijk Weidegebied
- Landsdeel Oost: Oostelijk Veehouderijgebied, Centraal Veehouderijgebied, IJsselmeerpolders en Rivierengebied
- Landsdeel West: Westelijk Holland, Waterland en Droogmakerijen, Hollands/Utrechts Weidegebied
- Landsdeel Zuid: Zuidwestelijk Akkerbouwgebied, Zuidwest-Brabant, Zuidelijk Veehouderijgebied en Zuid-Limburg
Bron: Kadaster
