Koeien voeren met ‘ontsloten gras’… wat betekent dat in de praktijk voor voeropname, melkgift en melksamenstelling? Koe en Eiwitdeelnemer Willy Baltussen deed mee aan een praktijkproef van Grassa. Lees meer over het rantsoen en de ervaringen van 2 maanden voeren van ontsloten gras.
Ontsloten gras
Grassa is een start-up die zich bezighoudt met het ‘ontsluiten van gras’. Hiervoor wordt het vers gemaaide gras geperst, verhit en daarna gefilterd. De celinhoud, met daarin de oplosbare voedingsstoffen (meest onbestendige eiwitten, suikers en mineralen), wordt afgevoerd met het grasperssap. Wat overblijft, is het ontsloten gras (de perskoek). Deze vezelrijke fractie wordt direct na productie, luchtdicht verpakt in wikkelfolie, de conservering is vergelijkbaar met een regulier inkuilproces.
In het ontsloten gras zit voornamelijk pens bestendig eiwit en een kleinere hoeveelheid OEB. Hogere bestendigheid in het ruwvoer kan helpen een hogere stikstof benutting te realiseren. Dit kan leiden tot minder verliezen en zo bijdragen aan een reductie van excretie en emissie van stikstof (N).
Proef op de som
De proef had tot doel om te bepalen of het product ontsloten graskuil toegepast kan worden bij intensieve bedrijven, met een hoog aandeel mais in het rantsoen. Belangrijke aandachtspunten waren, mengen, voer opname, mest kwaliteit, melkgift en melksamenstelling.
Baltussen zit al langere tijd op een laag RE gehalte in zijn rantsoen, rond de 140 gram/kg ds. In deze eerste ervaring met het product ontsloten graskuil is daarom besloten niet op een verdere verlaging aan te sturen. De proef was gericht op de eerste praktische ervaringen zoals laad- en mengvolgorde, houdbaarheid, smakelijkheid, opname en op behoud van productie. Om deze redenen heeft men gekozen voor een ontsloten gras product dat qua eiwitgehalte vergelijkbaar was met de te vervangen kuil (5e snede).
De ontsloten graskuil voor deze proef is aangeleverd door Grassa; de fabriek kan nog niet op grote schaal gras van veehouders verwerken. Het betrof gras van verschillende partijen, gemiddeld lag het RE van het verse grasrond de 22%. Het product is aangeleverd in ronde wikkelbalen van 450kg. Het geleverde product had een RE van 180 gram/kg ds; relatief hoog ten opzichte van het gemiddelde van ca. 150 gram/kg ds wat het afgelopen jaar door Grassa gemeten is. Het bedrijf is nog volop bezig het ontsluitingsproces te optimaliseren.
Rantsoen
Tijdens de proef (van 23 januari tot 21 maart 2023) is 1,6 kg kuil van de vijfde snede vervangen door 1,3 kg Grassa product.
De gehalten van de herfstkuil per kg ds waren 974 VEM, een RE van 177 met een OEB van 75. De ontsloten graskuil had een geschatte VEM van 900, een RE van 177 gram/kg ds met een OEB van 10. In onderstaande tabel zijn de gevoerde rantsoenen voor, tijdens en na de proef weergegeven.
In tabel 2 zijn de productiegegevens (MPR) van de proefperiode weergegeven.
Kansrijk voor zelfvoorzienende boeren met veel gras
Baltussen is tevreden over de resultaten; de melkproductie gemeten bij het automatisch melksysteem en bij de productiecontrole waren vergelijkbaar. Opvallend is dat ook het melkeiwitgehalte op peil bleef bij de introductie van het ontsloten gras. Ook namen de koeien het ontsloten gras goed op, maar er werd ook niet heel veel van gevoerd. “Je moet het niet als puur product voeren, mengen blijft nodig.” aldus Baltussen. Hij is van mening dat je niet meer dan 50 % van de kuil moet vervangen, omdat de geur toch anders is. Baltussen ziet mogelijkheden voor bedrijven die zelfvoorzienend zijn en veel gras voeren. Ook voor akkerbouwers, die meer vruchtwisseling moeten toepassen, biedt het telen van gras en de verkoop van eiwit en ontsloten gras wellicht nieuwe mogelijkheden. Veel zal afhangen van het kunnen vermarkten van het gewonnen eiwit. Het (rest)product is volgens hem echter goed te gebruiken in de melkveehouderij.
Vergelijk met Dairy Campus
Ook op Dairy Campus is een proef met ontsloten gras gedaan. Hierbij zijn drie groepen koeien (20 stuks) gevoerd met verschillende rantsoenen. Tijdens de proef is 50% van het graskuilvoer vervangen door Grassa grasbalen (ontsloten gras) of door 50% graskuil van extensiever gras. De koeien werden qua voeropname, productie, gelijkheid) zo eerlijk mogelijk verdeeld over de 3 behandelingsroepen.
Eind april zijn hiervan de eerste resultaten gepresenteerd tijdens een workshop georganiseerd door de NOM en Grassa BV. De voornaamste conclusie luidde dat de productie en het vetgehalte van de melk, bij een dieet met 50% ontsloten gras in het aandeel grasproducten in het rantsoen, hetzelfde zijn als bij een gangbare graskuil. De negatieve controle, waarbij grasbalen van extensiever gras werden gebruikt met een vergelijkbaar eiwitpercentage als het ontsloten gras van Grassa, zakte weg in productie. Het eiwitgehalte zakte weg bij zowel de negatieve controle als het ontsloten gras, echter dit herstelde zich voor beide behandelingen binnen 8 weken tot gelijke waarden als aan die bij de gangbare graskuil.
Blijkbaar kunnen koeien ontsloten gras beter verteren en benutten dan op basis van gangbare voederwaardering verwacht werd. Deze betere benutting compenseert het lagere gehalte waardevolle nutriënten die in het grassap achterblijven. Dit heeft een nagenoeg gelijke melkproductie tot gevolg. Verder gaf ontsloten gras en de lagere eiwitopname alleen op de korte termijn een lager melkeiwitgehalte, maar niet op de langere termijn.
Bron: Verantwoorde Veehouderij
