Nederlandse boeren halen steeds meer omzet uit nevenactiviteiten, zoals zorglandbouw, kinderopvang, educatie, boerderijverkoop, natuurbeheer en recreatie. Rond 30 procent van de boeren houdt zich in 2020 bezig met multifunctionele landbouw.
Dat is één van de opvallende gegevens in de nieuwe Staat van de Landbouw, Natuur en Voedsel. Het rapport is vandaag verschenen op de nieuwe, gelijknamige website waar voortaan de meest actuele en betrouwbare gegevens zijn te vinden over de landbouw in Nederland.
De Staat van de Landbouw, Natuur en Voedsel vermeldt verder onder meer dat de toegevoegde waarde van het totale agrocomplex in 2020 – de meeste actuele cijfers – circa 55 miljard euro bedroeg. Dat is vergelijkbaar met voorgaande jaren. Driekwart daarvan komt uit de export, die vorig jaar met 9 procent gestegen naar ongeveer 105 miljard euro. Ook de werkgelegenheid in het agrocomplex vertoonde een stijgende lijn, terwijl het aantal land- en tuinbouwbedrijven vorig jaar met 600 is gedaald.
Webportaal over natuur en agrocomplex
Het nieuwe webportaal Staat van de Landbouw, Natuur en Voedsel bevat gegevens over het hele agrocomplex: van productie, internationale handel en innovatie tot diergezondheid stikstof en voedselconsumptie. De data zijn bijeengebracht, geharmoniseerd en gevalideerd dankzij één data science-oplossing: het datawarehouse van Wageningen University & Research.
De publicatie is uitgevoerd door Wageningen Economic Research en het Centraal Bureau voor de Statistiek in opdracht van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselveiligheid.
De reikwijdte van de publicatie is bovendien uitgebreid ten opzichte van vorig jaar. Het rapport gaat nu ook in op de onderwerpen natuur en de visserijsector. Daarnaast zijn in deze publicatie gegevens over structuurontwikkelingen, inkomens in de primaire landbouw, milieu, innovatie en uitgaven aan en verkoopkanalen van voedsel breed toegankelijk gemaakt waarbij informatie over de agrosector en de voedselconsumptie in onderlinge samenhang is gepubliceerd.
Een paar belangrijke conclusies uit de publicatie:
De Nederlandse agrosector
De toegevoegde waarde van het totale agrocomplex bedroeg in 2020 ongeveer 55 mld. euro. De werkgelegenheid is gegroeid tot 583.000 arbeidsjaren in 2020. De export draagt voor circa driekwart bij aan de toegevoegde waarde en de werkgelegenheid van het totale agrocomplex.
Nederland exporteerde in 2021 voor ongeveer 105 miljard euro aan landbouwgoederen, de importwaarde van landbouwgoederen bedroeg 72,5 miljard euro. De groei is zowel te danken aan gestegen prijzen als aan groei van het volume. In 2021 werd voor 75,7 miljard euro aan producten geëxporteerd van eigen bodem, voor 29 miljard euro ging het om producten van buitenlandse makelij die Nederland na bewerking weer exporteerde.
Door hogere kosten van grondstoffen, met name olie en gas, zijn de verdiensten per euro export afgenomen. Groenten en zaden zijn de producten waar Nederland het meest aan verdient (bijna 5 miljard euro).
Land- en tuinbouw
Volgens de Landbouwtelling in 2021 is het aantal land- en tuinbouwbedrijven met bijna 600 bedrijven afgenomen tot 52.100. Het areaal cultuurgrond in gebruik bij de geregistreerde land- en tuinbouwbedrijven is in 2021 met 2.600 hectare afgenomen.
Biologische landbouw
Het aantal gecertificeerde biologische land- en tuinbouwbedrijven is in Nederland in 2021 ten opzichte van 2020 met 2% toegenomen tot 2.063.
Agri-business nader in beeld
Bijna 30% van bedrijven in de agri-business (inclusief primaire landbouw) met tien of meer werkzame personen hield zich in de periode 2018-2020 op de één of andere manier bezig met innovatie. Bij alle bedrijven in Nederland was dat aandeel 38%.
Visserij
De activiteiten van de grote zeevisserijvloot (trawlers), de kottervloot, de mossel- en oestercultuurvloot en de overige kleine zeevisserij vallen onder de zeevisserij. Dit onderdeel van het viscomplex bestaat hoofdzakelijk uit familiebedrijven. De totale Nederlandse zeevisserijvloot bestond in 2021 uit rond de 590 grotere en kleine actieve schepen, waar ongeveer 1.831 opvarenden (fte) op werkzaam waren.
Voedselconsumptie
De totale consumptie van Nederlandse huishoudens was ongeveer 360 mld. euro in 2021, waarvan ruim 45 mld. euro aan voedingsmiddelen en alcoholvrije dranken. In 2020 was het aandeel van de uitgaven aan voedsel met een duurzaamheidskeurmerk met onafhankelijke controle in de supermarkten, de foodservice en gespecialiseerde winkels in duurzamer voedsel 19%.
Milieubelasting en emissies
De broeikasgasemissie, te weten koolstofdioxide, lachgas en methaan uit de land- en tuinbouw is in 2020 ten opzichte van 1990 met 19% gedaald. Van de fijnstofemissie (PM10) in Nederland is 19% in 2020 afkomstig uit de land- en tuinbouw. De totale fijnstofemissie uit de landbouw is gedaald van 6.200 ton in 2015 naar 5.400 ton in 2020.
Nutriënten
De ammoniakemissie in de landbouw was in 2020 met bijna 107 mln. kg 1 mln. kg hoger dan in 2019. De rundveehouderij had in 2020 met 59 mln. kg uit dierlijke mest het grootste aandeel, gevolgd door de varkenshouderij met 18 mln. kg en de pluimveehouderij met 12 mln. kg
Natuur
Een Rode lijst is een overzicht van soorten die uit Nederland zijn verdwenen of dreigen te verdwijnen. Het aantal bedreigde soorten is een indicator voor hoe de natuur ervoor staat. Van 18 soortgroepen is inmiddels een officiële Rode lijst opgesteld, waarin de status voor iedere inheemse soort die tot de groep behoort is vastgesteld. Bij steenvliegen, dagvlinders, haften en bijen zijn relatief veel soorten geheel uit Nederland verdwenen.
Water
In de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) is het beleid voor de beoordeling van de kwaliteit van het oppervlakte- en grondwater in Europa vastgelegd. In 44 van de 710 waterlichamen in Nederland is de biologische kwaliteit van het oppervlaktewater goed, in alle andere waterlichamen onvoldoende.
