De voedselprijzen voor consumenten zijn in kalm water terecht gekomen in coronatijd. In de periode april-mei veranderden de prijzen van brood, eieren, pluimveevlees en vers fruit nauwelijks. Vooral houdbare melk, yoghurt, en kaas en kwark zijn in prijs gestegen. De prijzen van zuivel en rundvlees stegen licht (1%).
Consumentenprijzen zuivel op recordhoogte
De consumentenprijsindex (CPI) van zuivel is in april en mei op een recordhoogte van op 113 punten (2015=100) uitgekomen. Tussen januari en mei is de CPI met ruim 2 punten gestegen, waarvan 1 punt in de laatste twee maanden (1%). In de eerste vijf maanden van het jaar ligt de CPI gemiddeld eveneens 2 punten (2%) hoger dan in dezelfde periode in het jaar ervoor. Er zijn wat verschillen in de prijsontwikkeling van zuivelproducten. Zo zijn de prijzen van verse halfvolle en magere melk sinds januari nauwelijks gestegen. De prijzen van houdbare melk, yoghurt, en kaas en kwark zijn met 2% gestegen. Overig zuivel is met 3% in prijs gestegen. Vanaf maart 2019 tot en met maart 2020 is de consumentenprijs relatief stabiel gebleven tussen 111 en 113 punten.
Prijzen zuivelindustrie en af boerderij gedaald
De producentenprijsindex voor zuivel (PPI) is in mei 2020 uitgekomen op circa 116 punten, twee punten lager dan de recordhoogte van maart, en gelijk aan de stand van januari 2020. Het gemiddelde niveau van de PPI ligt in de eerste vijf maanden van het jaar 2% hoger dan in dezelfde periode in het voorgaande jaar. De prijsindex af boerderij is in mei 2020 uitgekomen op 96 punten dat is 9% lager dan twee maanden terug. De prijsdalingen in het voorjaar volgen een normaal seizoenspatroon, maar het gemiddelde niveau van de prijsindex af boerderij ligt in de eerste vijf maanden van dit jaar tot 5% lager dan in dezelfde periode van 2017, 2018 en 2019.
Winkelprijs rundvlees relatief hoog
De consumentenprijsindex (CPI) kwam in april 2020 uit op een recordhoogte van 114 punten (2015=100), een recordhoogte. In mei heeft er een kleine daling van 1 punt plaatsgevonden na een stijging van 2 punten in april, een stijging van 1% over deze laatste twee maanden. De consumentenprijzen voor rundvlees zijn in de eerste vijf maanden 3% hoger dan in de dezelfde periode in 2019. In de periode 2013-2017 schommelde de prijsindex rond de 100 punten. Sinds 2018 is de consumentenprijs van rundvlees gestaag opgelopen.
PPI gedaald
De prijsindex van slachterijen en uitsnijderijen (PPI) is in mei op 99 punten uitgekomen, een daling van 5 punten of 8% ten opzichte van twee maanden geleden en een daling van 10 punten sinds januari 2020. De index van mei zit op het laagste niveau sinds eind 2016. De PPI ligt in de eerste vijf maanden van 2020 nog wel gemiddeld 1% hoger dan het jaar ervoor.
Af boerderij prijzen laagste niveau sinds 2017
De prijsindex af boerderij is in mei geëindigd op 88 punten. Dat is 14 punten (24%) lager dan twee maanden geleden en 13 punten lager dan in januari 2020.
De index van af boerderij prijzen ligt op het laagste niveau sinds begin 2017. De prijsdaling gaat tegen een normaal seizoenspatroon in. In het voorjaar is het aanbod melkkoeien doorgaans wat krapper dan later in het jaar als uitgemolken koeien naar de slacht worden gebracht. In de eerste vijf maanden van 2020 zijn de af boerderij prijzen gemiddeld 8% lager dan in dezelfde periode van 2019. De eerste vijf maanden van 2020 werd 4% meer geslacht dan in dezelfde periode in het jaar ervoor.
Invloed coronacrisis op prijs
In de eerste maanden van 2020 hebben veel landen, waaronder Nederland, ingrijpende maatregelen genomen ter voorkoming van de verspreiding van het coronavirus. Deze maatregelen hebben een grote impact op de wereldzuivelmarkt. Er zijn operationele en verkeersbeperkingen in de hele keten, wat de logistiek bemoeilijkt. De importerende landen als China zijn sinds de uitbraak van het coronavirus minder zuivel gaan kopen. De exporterende landen als Nederland krijgen hierdoor te maken met overschotten van zuivelgrondstoffen, waardoor melkprijzen naar verwachting verder gaan dalen. In Nederland is eind maart de afzet van zuivel naar de foodservicesector bijna stilgevallen. Tegelijkertijd is er een hogere afzet via de retail. Inmiddels hebben sommige landen een aantal beperkende maatregelen teruggedraaid, maar de marktsituatie van vóór de coronacrisis is vooralsnog niet teruggekeerd.
De coronacrisis brak uit in de periode dat de wereldzuivelmarkt relatief gunstig leek te zijn voor de zuivelproducerende landen. Na de lage prijzen door de structurele zuiveloverschotten wereldwijd in 2015-2016 kantelde de marktsituatie in de tweede helft van 2016. De snel aantrekkende vraag naar zuivel op de Aziatische markten heeft de prijzen snel omhooggedreven. Vanaf 2017 was de stijging van de mondiale vraag groter dan het aanbod. De langetermijnverwachting in de Europese Unie is, aansluitend op de OECD en FAO (Agriculture Outlook), dat de zuivelmarkt in de komende jaren zal groeien. De EU zou bijna 30% van de toenemende wereldvraag voor haar rekening nemen.
Grote rundvlees-exporterende landen als Argentinië en Brazilië zien hun exporten drastisch dalen. Maar ook voor Nederland is exporteren lastiger geworden. Er is uitval van vraag in sommige afzetkanalen in binnen- en buitenland. Zo is eind maart de afzet van vaak luxere soorten rundvlees en kalfsvlees naar de binnenlandse foodservicesector nagenoeg stilgevallen. Deze ontwikkelingen drukken de prijzen van slachtdieren. Tegelijkertijd is er een hogere afzet van producten in de retail. Inmiddels hebben sommige landen een aantal beperkende maatregelen teruggedraaid, maar de situatie zoals vóór de coronacrisis lijkt nog niet aan de orde. De coronacrisis brak uit toen het buitenland een relatief gunstige afzetmarkt voor rundvlees leek te zijn. In 2018 werden 10% minder runderen geslacht dan in 2017. In 2019 werd er nog eens 15% minder runderen geslacht dan in 2018. De eerste vijf maanden van 2020 werd 4% meer geslacht dan in dezelfde periode in 2019.
