De gemiddelde agrarische grondprijs in Nederland is in het eerste kwartaal van 2017 uitgekomen op 57.800 euro per ha (figuur 1). Die prijs is nagenoeg gelijk aan de prijs over 2016 (57.900 euro per ha), maar 3% lager dan die in het vierde kwartaal.
De prijsdaling is vooral bepaald door bouwland. De prijs van bouwland daalde met bijna 7%, van 66.500 euro in het vierde kwartaal van 2016 tot 62.000 euro per ha in het eerste kwartaal van 2017 (figuur 1). Over heel 2016 noteerde bouwland een gemiddelde prijs van 65.700 euro per ha.
De prijs van grasland is met 53.700 euro per ha in het eerste kwartaal van dit jaar vrijwel gelijk aan die in het vierde kwartaal van 2016 (54.100 euro per ha). Ook in vergelijking met de eerste twee kwartalen van 2016 is de prijs nauwelijks veranderd (figuur 1). De terugval van de prijs in het derde kwartaal wordt verklaard door een relatief grote transactie waarbij extensief grasland (grasland met deels een functie voor weidevogels) is verkocht.
Figuur 1: Prijs (euro/ha) onverpacht gras- en bouwland en totaal (gras-, bouw- én maïsland samen), 2014Q2 -2017Q1 (per kwartaal) Bron:Kadaster/RVO/ Wageningen Economic Research.
In het eerste kwartaal van 2017 is 8.900 ha landbouwgrond verhandeld, tegen 11.900 ha in het kwartaal daarvoor (figuur 2). In het laatste kwart van een jaar gaat meestal meer grond over in andere handen dan in de overige kwartalen. In het eerste kwartaal van dit jaar is wel meer verhandeld dan in het eerste kwartaal van 2016 en 2015, toen respectievelijk 8.100 en 8.300 is verkocht op de vrije markt. De relatieve grondmobiliteit – het verhandeld areaal afgezet tegen het totaal areaal landbouwgrond – is in het eerste kwartaal van dit jaar uitgekomen op 0,48%, tegen 0,44% in het eerste kwartaal van 2016.
Figuur 2: Grondmobiliteit (ha) onverpachte agrarische grond in Nederland, 2014Q2-2017Q1 (per kwartaal) Bron:Kadaster/RVO/ Wageningen Economic Research.
Overzicht Landsdelen
Aan de hand van vier landsdelen wordt een indruk gegeven van de regionale verscheidenheid in de agrarische grondmarkt. Deze landsdelen zijn opgebouwd uit de 14 groepen van landbouwgebieden (zie verantwoording). Landsdeel Zuid kent de hoogste grondprijzen (zie kaart 1 en figuur 3), vanaf 2012 gemiddeld 17% boven het Nederlandse gemiddelde. Landbouwgrond in landsdeel Noord is het laagst geprijsd, gemiddeld 17% onder het landelijk niveau (van 2012 tot nu).
Kaart 1: Agrarische grondprijs (euro/ha) en mobiliteit (ha) per landsdeel vergeleken met het totale areaal cultuurgrond, 1e kwartaal 2017 Bron:Kadaster/RVO/ Wageningen Economic Research.
Landsdeel Noord
De gemiddelde agrarische grondprijs in landsdeel Noord is in het eerste kwartaal van 2017 niet veranderd. De prijs van 51.700 euro per ha in dit kwartaal (kaart 1 en figuur 3) ligt hoger dan in 2016 met een prijs van 48.800 euro per ha. De grondprijs in dit landsdeel is lager dan in de andere landsdelen: in het afgelopen kwartaal 10% onder het landelijk niveau en 22% onder dat van landsdeel Zuid.
In het eerste kwartaal van dit jaar is in landsdeel Noord 2.400 ha landbouwgrond verhandeld (figuur 2 en kaart 1). Dat is meer dan in het eerste kwartaal van 2016 (2.100 ha). De relatieve grondmobiliteit – het verhandeld areaal afgezet tegen het totaal landbouwareaal in Noord – bedraagt 0,4%.
Landsdeel Oost
De gemiddelde grondprijs is in landsdeel Oost in het eerste kwartaal van 2017 vrijwel gelijk gebleven. De prijs van 58.500 euro per ha in dit kwartaal (kaart 1 en figuur 3) blijft 4% onder de gemiddelde prijs in 2016 (60.900 euro per ha). De grondprijs in Oost ligt in het eerste kwartaal heel dicht tegen het landelijk gemiddelde.
In het eerste kwartaal van dit jaar is in landsdeel Oost 2.700 ha grond verhandeld (figuur 2 en kaart 1). Dat is meer dan in het eerste kwartaal het jaar daarvoor (2.500 ha). Afgezet tegen de totale oppervlakte landbouwgrond in landsdeel Oost bedraagt de relatieve grondmobiliteit in het eerste kwart van dit jaar 0,5%.
Figuur 3: Prijs (euro/ha) onverpacht agrarische grond (gras-, bouw- en maïsland samen) naar landsdeel 2014Q2-2017Q1 (per kwartaal) Bron:Kadaster/RVO/ Wageningen Economic Research.
Landsdeel West
De gemiddelde agrarische grondprijs in landsdeel West is in het eerste kwartaal van 2017 opnieuw gedaald: ten opzichte van het vierde kwartaal van 2016 met circa 3% tot 54.300 euro per ha (kaart 1 en figuur 3). Dat is ook zo’n 3% onder het jaargemiddelde van 2016 (55.700 euro per ha). De grondprijs in West ligt in het eerste kwartaal van dit jaar 6% lager dan het landelijk gemiddelde.
In het eerste kwartaal van 2017 is in West ongeveer 1.600 ha landbouwgrond verhandeld (figuur 2 en kaart 1). Dat is ruim boven de circa 1.000 ha in het eerste kwartaal van 2015 en de 900 ha in het eerste kwartaal van 2016. De relatieve grondmobiliteit – de verhouding tussen de verhandelde landbouwgrond en het totaal areaal landbouwgrond – komt in het eerste kwartaal van dit jaar uit op 0,7%, tegen 0,4 à 0,5% in dit kwartaal in de twee voorgaande jaren.
Landsdeel Zuid
In landsdeel Zuid is de gemiddelde agrarische grondprijs in het eerste kwartaal van 2017 heel licht gezakt (minder dan 2%) tot 66.700 euro per ha (kaart 1 en figuur 3). Daarmee zit de grondprijs op het gemiddelde niveau van heel 2016. De grondprijs in Zuid ligt in het eerste kwartaal van dit jaar ruim boven die in andere landsdelen: het verschil met Noord is 29%, met Oost 14% en met West 23%.
In het eerste kwartaal van 2017 is in Zuid 2.200 ha landbouwgrond verhandeld (figuur 2 en kaart 1). Dat is ruim onder de handelsvolume in het eerste kwartaal van 2016 (2.600 ha), maar meer dan in het eerste kwart van 2015 (1.800 ha). De relatieve grondmobiliteit – de verhouding tussen verhandelde landbouw-
grond en totaal areaal landbouwgrond in Zuid– bedraagt in het eerste kwart van 2017 0,4%. In dezelfde kwartalen in 2015 en 2016 is dat 0,4% en 0,5%.
